Διατάξεις για τη λαθρεμπορία ενεργειακών προϊόντων στο ν.5073/2023, όπως δημοσιεύτηκαν στο ΦΕΚ 204/Α/11.12.2023

Εκδόθηκε σε ΦΕΚ και ισχύει από 11 Δεκεμβρίου 2023 ο νόμος 5073/23 «Μέτρα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και άλλες επείγουσες διατάξεις», στον οποίο περιλαμβάνονται διατάξεις (Κεφάλαιο Γ’ με τα άρθρα 21, 22 και 23) για τη λαθρεμπορία ενεργειακών προϊόντων. Πρόκειται για διατάξεις με μέτρα δέουσας επιμέλειας, αντικατάσταση άρθρων του Τελωνειακού Κώδικα και τον έλεγχο συστημάτων εισροών – εκροών (τροποποίηση του άρθρου 31 του ν. 3784/2009)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Άρθρο 21
Μέτρα δέουσας επιμέλειας για τη διάθεση και τη διακίνηση ενεργειακών προϊόντων

Στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα (ν. 2960/2001, Α’ 265) προστίθεται άρθρο 78Α ως εξής:

«Άρθρο 78Α
Μέτρα δέουσας επιμέλειας για διάθεση και διακίνηση ενεργειακών προϊόντων

1. Τα νομικά πρόσωπα των άρθρων 5 και 6 του ν. 3054/2002 (Α’ 230) που διαθέτουν και διακινούν ενεργειακά προϊόντα των περ. α) έως γ) και στ) έως ιε) της παρ. 1 του άρθρου 73 σε ατομικές επιχειρήσεις ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που εμπορεύονται και διακινούν καύσιμα (Πρατήρια Καυσίμων), εφαρμόζουν μέτρα δέουσας επιμέλειας, σύμφωνα με τους όρους του παρόντος.
2. Τα μέτρα δέουσας επιμέλειας, σε σχέση με τα Πρατήρια Καυσίμων με τα οποία συναλλάσσονται, συνίστανται:
   α) στην τήρηση και τακτική επικαιροποίηση των στοιχείων φορολογικού μητρώου των Πρατηρίων Καυσίμων, β) στον περιοδικό έλεγχο ύπαρξης της άδειας λειτουργίας, των πιστοποιητικών των δεξαμενών και αντλιών, καθώς και στην υπεύθυνη δήλωση του εξουσιοδοτημένου συνεργείου και του εγκαταστάτη του ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών – εκροών, όπου αυτό απαιτείται, στα Πρατήρια Καυσίμων. Για τις υφιστάμενες κατά την 31η Δεκεμβρίου 2023 συμβάσεις συνεργασίας ή συναλλαγές, ο έλεγχος δέουσας επιμέλειας ολοκληρώνεται εντός τεσσάρων (4) μηνών από την 31η Δεκεμβρίου 2023,
   γ) σε τουλάχιστον έναν κατ’ έτος έλεγχο της χημικής σύνθεσης των ενεργειακών προϊόντων της παρ. 1 που διατίθενται και διακινούνται από τα Πρατήρια Καυσίμων,
   δ) στην παροχή προς τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) κάθε πληροφορίας σχετικά με ενδεχόμενες παραβάσεις τέλεσης ή επικείμενης τέλεσης λαθρεμπορίας καυσίμων, εγκλήματος φοροδιαφυγής ή νοθείας καυσίμων.
3. Αν από την τήρηση μέτρων δέουσας επιμέλειας διαπιστωθεί ότι Πρατήριο Καυσίμων δεν παρέχει στα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 τα στοιχεία και τις πληροφορίες της παρ. 2 ή δεν έχει εγκαταστήσει και λειτουργεί ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών – εκροών, όπου αυτό απαιτείται, ή κατέχει, διαθέτει ή διακινεί νοθευμένα ενεργειακά προϊόντα ή ενεργειακά προϊόντα λαθρεμπορίας της παρ. 1, τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1, υποχρεούνται σωρευτικά:
   α) εντός της επόμενης εργάσιμης ημέρας από τη διαπίστωση των ανωτέρω, να ενημερώσουν την αρμόδια υπηρεσία της Α.Α.Δ.Ε. για τις ανωτέρω διαπιστώσεις,
   β) ταυτόχρονα με την ως άνω ενημέρωση να διακόψουν τη διάθεση και διακίνηση ενεργειακών προϊόντων της παρ. 1 προς το συγκεκριμένο Πρατήριο Καυσίμων, γ) εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ως άνω ενημέρωση, να αποσύρουν όλα τα τυχόν σήματά τους και τις αντλίες τους και, εντός ευλόγου χρόνου, όλο τον υπόλοιπο εξοπλισμό τους από το Πρατήριο Καυσίμων, μέχρι την αποκατάσταση των ανωτέρω και, σε περίπτωση σφράγισης της εγκατάστασης του Πρατηρίου Καυσίμων, μέχρι τη νόμιμη επαναλειτουργία του.
4. Αν από την τήρηση των μέτρων δέουσας επιμέλειας προκύψουν ενδείξεις λαθρεμπορίας, εγκλήματος φοροδιαφυγής ή νοθείας καυσίμων, τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 ενημερώνουν αμελλητί την αρμόδια υπηρεσία της Α.Α.Δ.Ε., παρέχοντας αμέσως, και το αργότερο εντός της επόμενης εργάσιμης ημέρας, κάθε διαθέσιμο στοιχείο, περιλαμβανομένων των πλέον πρόσφατων αποτελεσμάτων ελέγχου της χημικής σύνθεσης των ενεργειακών προϊόντων που διατίθενται από το Πρατήριο Καυσίμων.
5. Αν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. ενημερώσουν τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 για μη εγκατάσταση ή μη πλήρωση των όρων, προϋποθέσεων και προδιαγραφών της εγκατάστασης και λειτουργίας του ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών – εκροών σε Πρατήριο Καυσίμων ή για την τέλεση λαθρεμπορίας καυσίμων ή νοθείας καυσίμων ή παραποίησης φορολογικών μηχανισμών από Πρατήριο Καυσίμων ή για παραβάσεις σχετικά με ελλειμματικές παραδόσεις αντλιών, τα πρόσωπα αυτά υποχρεούνται σωρευτικά:
   α) να διακόψουν αυθημερόν από την ως άνω ενημέρωση τη διάθεση και διακίνηση ενεργειακών προϊόντων της παρ. 1 προς το συγκεκριμένο Πρατήριο Καυσίμων,
   β) εφόσον το Πρατήριο Καυσίμων φέρει σήμα λειτουργίας τους, ή εφόσον έχουν διαθέσει ή διακινήσει ενεργειακά προϊόντα προς το Πρατήριο Καυσίμων εντός των τελευταίων πέντε (5) εργασίμων ημερών από την ως άνω ενημέρωση, να απαντλήσουν και να μεταφέρουν με δικές τους δαπάνες τα ενεργειακά προϊόντα που είναι αποθηκευμένα στις δεξαμενές του πρατηρίου αυτού εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από τη λήψη σχετικής ειδικής εντολής της Α.Α.Δ.Ε.. Τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 δύνανται να αναζητούν το κόστος της απάντλησης, μεταφοράς και επαναδιύλισης των ενεργειακών προϊόντων από τον παραβάτη,
   γ) εντός δέκα (10) ημερών από την ως άνω ενημέρωση, να αποσύρουν το τυχόν σήμα και τις αντλίες τους και, εντός ευλόγου χρόνου, όλο τον υπόλοιπο εξοπλισμό τους, από το Πρατήριο Καυσίμων, μέχρι την αποκατάσταση των ανωτέρω ή, σε περίπτωση σφράγισης της εγκατάστασης του Πρατηρίου Καυσίμων, μέχρι τη νόμιμη επαναλειτουργία του.
6. Αν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. ενημερώσουν τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 για την τέλεση λαθρεμπορίας ή νοθείας καυσίμων ή μη εγκατάστασης ή μη πλήρωσης των όρων, προϋποθέσεων και προδιαγραφών της εγκατάστασης και λειτουργίας του ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών εκροών ή παραποίησης φορολογικών μηχανισμών από Πρατήριο Καυσίμων, τα μέτρα της παρ. 5 εφαρμόζονται εντός τριάντα (30) ημερών και σε κάθε άλλο Πρατήριο Καυσίμων, που, σύμφωνα με την ενημέρωση της Α.Α.Δ.Ε. προς τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1, ανήκει κατά ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) ή διοικείται από τα πρόσωπα, στα οποία ανήκει ή τα οποία διοικούν το Πρατήριο Καυσίμων, το οποίο διαπιστώνεται ότι έχει τελέσει τις ως άνω παραβάσεις. Το πρώτο εδάφιο εφαρμόζεται και για τα πρατήρια καυσίμων που ανήκουν κατά εκατό τοις εκατό (100%) στα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 ή κατά εκατό τοις εκατό (100%) σε θυγατρικές τους εφόσον διαπιστωθούν πέντε (5) παραβάσεις σε διάστημα τριών (3) μηνών.
7. Για τη μη τήρηση των μέτρων δέουσας επιμέλειας του παρόντος, επιβάλλονται πρόστιμα στα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 ως εξής:
   α) για μη τήρηση των υποχρεώσεων της περ. α) της παρ. 3 και της περ. β) της παρ. 5, επιβάλλεται πρόστιμο δεκαπέντε χιλιάδων ευρώ (15.000 €), ανά Πρατήριο Καυσίμων,
   β) για μη τήρηση των υποχρεώσεων της περ. β) της παρ. 3 και της περ. α) της παρ. 5 επιβάλλεται πρόστιμο πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000 €), ανά παραστατικό πώλησης καυσίμων, ανεξαρτήτως ποσότητας, και όχι κατώτερο των δεκαπέντε χιλιάδων ευρώ (15.000 €), ανά Πρατήριο Καυσίμων,
   γ) για μη τήρηση των υποχρεώσεων της περ. γ) της παρ. 3 και της περ. γ) της παρ. 5 επιβάλλεται πρόστιμο τριάντα χιλιάδων ευρώ (30.000 €), ανά Πρατήριο Καυσίμων,
   δ) για μη τήρηση της υποχρέωσης της παρ. 4 επιβάλλεται πρόστιμο δεκαπέντε χιλιάδων ευρώ (15.000 €), ανά Πρατήριο Καυσίμων,
   ε) για μη τήρηση των υποχρεώσεων της παρ. 6, επιβάλλεται πρόστιμο κατ’ αντιστοιχία προς όσα προβλέπονται στις περ. β) έως δ).
8. Η Α.Α.Δ.Ε. προβαίνει σε ετήσια δημοσιοποίηση των κυρώσεων που επιβάλλει στα υπόχρεα νομικά πρόσωπα τήρησης μέτρων δέουσας επιμέλειας.
9. Με απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. καθορίζονται ο τρόπος διαπίστωσης των παραβάσεων των παρ. 3 και 4, το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης της περ. β) της παρ. 2, η διαδικασία, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε., ο χρόνος, ο τρόπος, οι προϋποθέσεις για τη δημοσιοποίηση των παραβατών, καθώς και κάθε αναγκαίο θέμα για την εφαρμογή του παρόντος.».

Άρθρο 22
Παραβάσεις σχετικές με τα καύσιμα – Αντικατάσταση παρ. 4 άρθρου 119Α Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα

1. Η παρ. 4 του άρθρου 119Α του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα (ν. 2960/2001, Α’ 265), περί ελέγχων για τα καύσιμα, αντικαθίσταται ως εξής:
   «4. Στις περιπτώσεις νόθευσης ή λαθρεμπορίας καυσίμων σε πρατήριο καυσίμων ή παρεμπόδισης του σχετικού ελέγχου, επιβάλλεται σφράγιση ως εξής:
   α) Όταν, από εξέταση δείγματος καυσίμων των υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης του Γ.Χ.Κ., που λαμβάνεται, είτε από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε., είτε από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ελεγκτική ή διωκτική αρχή, με βάση την έκθεση ανάλυσης του κατ’ έφεση δείγματος ή τη σχετική απόφαση του Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου, υπάρχει διαφορά μεταξύ της ανάλυσης του πρώτου, και του κατ’ έφεση δείγματος, προκύπτει ότι το ελεγχόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο κατέχει, διακινεί και εμπορεύεται νοθευμένα καύσιμα, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση για δύο (2) έτη,
   β) αν μετά από έκθεση ελέγχου είτε της αρμόδιας υπηρεσίας της Α.Α.Δ.Ε., είτε οποιασδήποτε άλλης δημόσιας ελεγκτικής ή διωκτικής αρχής, διαπιστώνεται τέλεση λαθρεμπορίας καυσίμων, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση, για δύο (2) έτη,
   γ) αν οι ιδιοκτήτες του πρατηρίου ή οι προστηθέντες από αυτούς παρεμποδίζουν τον έλεγχο για τη διαπίστωση των ανωτέρω με χρήση βίας ή απειλής σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση για δύο (2) έτη.
   Αλλαγή ή διακοπή δραστηριότητας κατά τον χρόνο της σφράγισης στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο όνομα του οποίου λειτουργούσε η εγκατάσταση δεν κωλύει τη σφράγιση της εγκατάστασης. Η σφράγιση πραγματοποιείται είτε από την τελωνειακή υπηρεσία που έχει διενεργήσει τον έλεγχο, είτε από την τελωνειακή υπηρεσία στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται η έδρα της ελεγχόμενης εγκατάστασης, αν ο έλεγχος έχει διενεργηθεί από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ελεγκτική ή διωκτική αρχή.
   Το δείγμα καυσίμου που έχει ληφθεί, αποστέλλεται άμεσα από την ελέγχουσα αρχή στη χημική υπηρεσία που διενεργεί την ανάλυση, η οποία ολοκληρώνει τις σχετικές διαδικασίες έως και την έκδοση της σχετικής έκθεσης ανάλυσης του κατ’ έφεση δείγματος, το αργότερο εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την παραλαβή του δείγματος. Η απόφαση του Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου, αν υπάρχει διαφορά μεταξύ της ανάλυσης του πρώτου και του κατ’ έφεση δείγματος, εκδίδεται εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημέρα που αυτό επιλαμβάνεται της διαφοράς.
   Αν στοιχειοθετείται λαθρεμπορία, οι κυρώσεις της παρ. 2 επιβάλλονται ανεξάρτητα από τις λοιπές ποινικές και διοικητικές κυρώσεις.
   Στην περίπτωση μη κανονικών δειγμάτων, πριν από την εξέταση του κατ’ έφεση δείγματος καυσίμων, ενημερώνεται η αρμόδια υπηρεσία της Α.Α.Δ.Ε.. Μετά από την εξέταση του κατ’ έφεση δείγματος ή την έκδοση απόφασης του Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου, η σχετική απόφαση επιβολής κύρωσης προς τον παραβάτη κοινοποιείται αμελλητί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκειμένου να επιβάλλει τις κυρώσεις του ν. 3054/2002 (Α’ 230) για μη τήρηση της ποιότητας και του τύπου των καυσίμων, πλην της κύρωσης της σφράγισης που έχει ήδη επιβληθεί σύμφωνα με το παρόν.
   Για την εφαρμογή της παρούσας, ως καύσιμα νοούνται τα ενεργειακά προϊόντα της παρ. 1 του άρθρου 73.
   Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή οι νομικές οντότητες των οποίων η εγκατάσταση πρατηρίου καυσίμων σφραγίστηκε, απαγορεύεται να δραστηριοποιούνται με οποιονδήποτε άλλον τρόπο ή ιδιότητα ή να συμμετέχουν σε επιχειρήσεις εμπορίας ή διακίνησης ενεργειακών προϊόντων για δύο (2) έτη από τη διαπίστωση της παράβασης. Ειδικά για τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 του άρθρου 78Α και τις θυγατρικές τους που είναι ιδιοκτήτες πρατηρίων καυσίμων κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%), η απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται όταν σφραγίζονται τουλάχιστον πέντε (5) πρατήρια εντός τριών (3) μηνών.
   Με απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. καθορίζονται η διαδικασία, ο τρόπος, ο χρόνος και τα όργανα επιβολής της σφράγισης και αποσφράγισης των εγκαταστάσεων κατόχου άδειας εμπορίας ή λιανικής εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων, στις οποίες διαπιστώνονται οι παραβάσεις της παρούσας και δύνανται να ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των παραβατών, των παραβάσεων και των κυρώσεων, ο τρόπος, ο χρόνος και το μέσο δημοσιοποίησης, τηρουμένου του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων, L 119) και του ν. 4624/2019 (Α’ 137), καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή της παρούσας.».
2. Κανονιστικές πράξεις που έχουν ήδη εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 4 του άρθρου 119Α του ν. 2960/2001 πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος που δεν έρχονται σε αντίθεση με την παρ. 1 διατηρούνται σε ισχύ, μέχρι την έκδοση της κανονιστικής πράξης της παρ. 1.

Άρθρο 23
Έλεγχος συστημάτων εισροών – εκροών –
Τροποποίηση παρ. 9 άρθρου 31 ν. 3784/2009

Στην περ. δ) της παρ. 9 του άρθρου 31 του ν. 3784/2009 (Α’ 137), περί αφαίρεσης της άδειας λειτουργίας, στο δεύτερο εδάφιο διορθώνονται οι παραπομπές και τίθεται χρονικό διάστημα στη σφράγιση της εγκατάστασης, στο τρίτο εδάφιο τροποποιείται η αναγραφή της ένδειξης, και η περ. δ) διαμορφώνεται ως εξής:

«δ) Αρμόδια Αρχή για την έκδοση της απόφασης προσωρινής ή οριστικής αφαίρεσης της άδειας λειτουργίας της εγκατάστασης ή προσωρινής παύσης λειτουργίας αυτής, είναι η αδειοδοτούσα Αρχή. Σε περίπτωση διαπίστωσης των παραβάσεων των υποπερ. αα) και ββ) της περ. α) της παρ. 10 ή της περ. β) της παρ. 11, με απόφαση του προϊσταμένου της ελέγχουσας αρχής, σφραγίζεται η εγκατάσταση για δύο (2) έτη, με τη συνδρομή αστυνομικής ή λιμενικής αρχής, όπου αυτό απαιτείται κατά τις περιστάσεις, κατόπιν σχετικού αιτήματος των ελεγκτικών οργάνων. Εφόσον οι ανωτέρω παραβάσεις διαπιστωθούν κατά τον επιτόπιο έλεγχο στην εγκατάσταση, η σφράγιση της εγκατάστασης διενεργείται άμεσα και τοποθετούνται σε εμφανή σημεία της εγκατάστασης πινακίδες με την ένδειξη «Κλειστό λόγω παραποίησης μηχανισμών». Σε κάθε άλλη περίπτωση, η σφράγιση της εγκατάστασης διενεργείται εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών από την έκδοση της καταλογιστικής πράξης επιβολής του προβλεπόμενου διοικητικού προστίμου.».