Συντάκτης: I

Τι συμβαίνει με την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και ποιοι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν – Γιατί διαφέρει η κατάσταση σήμερα από το παρελθόν – Ανάλυση του Julian Lee στο Bloomberg

Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα η αναβολή του πολέμου των τιμών πετρελαίου δεν κάνει τη διαφορά σε μια βιομηχανία που ήδη καταρρέει υπό το βάρος της σχεδόν μηδενικής ζήτησης. Είναι πολύ αργά για να χρησιμοποιηθεί η διπλωματία και οι επιδέξιες διαπραγματεύσεις για να μοιραστεί το βάρος των περικοπών παραγωγής που είναι πλέον αναπόφευκτες.

Η ελεύθερη άντληση που ενεργοποιήθηκε από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία είναι σημαντική για μορφή της πετρελαϊκής βιομηχανίας μακροπρόθεσμα, αλλά, όπως επισήμανε ο Χαβιέ Μπλάς, προσφέρει μια εικόνα για το χάος που προκάλεσε το lockdown των οικονομιών παγκοσμίως ως απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού. Οι προβλέψεις για μια καταστροφική πτώση της ζήτησης πετρελαίου αφθονούν, με την εκτίμηση για μια επιβλητική μείωση κατά 20% σε ετήσια βάση της παγκόσμιας κατανάλωσης τον Απρίλιο, να είναι αυτή που κυριαρχεί. Μια τέτοια μείωση μεταφράζεται σε 20 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, που ισοδυναμεί με ολόκληρη την κατανάλωση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Θα ήταν αδύνατο για οποιαδήποτε μικρή ομάδα παραγωγών να μετριάσουν αυτού του είδους τις επιπτώσεις με μείωση της παραγωγής, εκτός αν η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μειώσουν την παραγωγή τους σχεδόν στο μηδέν. Και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.

Την Τετάρτη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο κάλεσε τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μωάμεθ Μπιν Σαλμάν να αναλάβει ηγετικό ρόλο, καθώς η χώρα του ετοιμάζονταν να φιλοξενήσει τη συνάντηση της Ομάδας των G-20 εθνών. Ο Πομπέο προέτρεψε το βασίλειο «να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να καθησυχάσει τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και αγορές ενέργειας». Αυτό είναι ένα λογικό αίτημα. Κάποιος πρέπει να ηγηθεί και δεν φαίνεται να είναι ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αυτός.

Το πρόβλημα είναι ότι πιθανότατα ο Πομπέο εννοούσε για τη Σαουδική Αραβία να μειώσει μονομερώς την παραγωγή της και όχι να προσπαθήσει να διαμορφώσει μια βραχυπρόθεσμη «συμμαχία των πρόθυμων», συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, που θα συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Εξάλλου, αυτό συνέβαινε πάντα στο παρελθόν.

Για παράδειγμα κατά την αντιμετώπιση της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τον Φεβρουάριο του 1999, ο Μπιλ Ρίτσαρσον γραμματέας ενέργειας του προέδρου Μπιλ Κλίντον, εξέφρασε τις ανησυχίες των ΗΠΑ για τις τιμές του πετρελαίου που είχαν πέσει κάτω από τα 10 δολάρια το βαρέλι. Δύο μήνες αργότερα ο Οργανισμός των εξαγωγικών χωρών πετρελαίου (OPEC) συμφώνησε στην τρίτη διαδοχική μείωση της παραγωγής του και μέχρι το τέλος του έτους το αργό πετρέλαιο τύπου Brent είχε ανακάμψει στα 25 δολάρια το βαρέλι.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία ήταν πρόθυμη να αναλάβει την ηγεσία τότε και να υποστεί το μεγαλύτερο μέρος των περικοπών παραγωγής. Και η ίδια ήθελε υψηλότερες τιμές πετρελαίου. Εκείνη την εποχή το πετρέλαιο θεωρούνταν ως ένα εξαντλούμενο asset, η αξία του οποίου θα αυξανόταν μόνο στο μέλλον, καθώς η ζήτηση θα ξεπερνούσε την διαθέσιμη προσφορά. Η μείωση της παραγωγής θα άφηνε το πετρέλαιο σε ένα επίπεδο που η αξία του θα εκτιμούνταν.

Αλλά αυτά ίσχυαν πολύ καιρό πριν. Πλέον δεν κυριαρχεί μια τέτοια άποψη καθώς έχει πληγεί τόσο από το τσουνάμι της εξαγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου όσο και από την αυξανόμενη συνειδητοποίηση της ανάγκης μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Το πετρέλαιο που βρίσκεται στο έδαφος πλέον κινδυνεύει να μην παραχθεί καθόλου.

Φυσικά το 1999, θα ήταν παράλογο να περιμένουμε από την Αμερική να συμμετάσχει στην προσπάθεια μείωσης της παραγωγής. Οι ΗΠΑ αντλούσαν λίγο περισσότερο από 6 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως – λιγότερο από το ήμισυ της σημερινής παραγωγής τους – και εισήγαγε περίπου 10 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως περισσότερα πετρελαίου τύπου crude από ό, τι εξήγαγε.

Όμως, το 2020 δεν είναι το 1999. Οι ΗΠΑ είναι πλέον ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου τύπου crude στον κόσμο, αντλώντας 13 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως – περισσότερα ακόμα και όσα η Σαουδική Αραβία μπορεί να προμηθεύει εάν ανοίξει πλήρως τις κάνουλες. Και μέχρι στιγμής φέτος έχει εξάγει περισσότερο πετρέλαιο από ό, τι εισήγαγε.

Ωστόσο, η έλλειψη ηγεσίας – από το Ριάντ και την Ουάσιγκτον – σημαίνει ότι είναι πλέον πολύ αργά για να υπάρξει μια συντονισμένη αντίδραση – απάντηση στην κατάρρευση της ζήτησης.

Σύμφωνα με τα όσα ισχύουν μέχρι τώρα, ο ΟΠΕΚ δεν πρόκειται να συνεδριάσει μέχρι τις αρχές Ιουνίου και το αν οι εξωτερικοί σύμμαχοι του Οργανισμού, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, θα συμμετάσχουν σε μια διευρυμένη συνεδρίαση του ΟΠΕΚ +, παραμένει προς συζήτηση. Όποιες ενέργειες συμφωνηθούν τότε δεν θα κανέναν αντίκτυπο μέχρι τον Ιούλιο, το νωρίτερο. Ακόμη και εάν πορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία αύριο θα είχε ελάχιστο αντίκτυπο μέχρι τον Μάιο, με τις πωλήσεις αργού τον Απρίλιο να έχουν ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό.

Μέχρι τότε οι δεξαμενές αποθήκευσης σε όλο τον κόσμο θα πλησιάζουν την πλήρη χωρητικότητά τους, πλοία γεμάτα ανεπιθύμητο πετρέλαιο θα βρίσκονται αγκυροβολημενα και οι παραγωγοί θα αναγκαστούν να κλείσουν τα πηγάδια εξόρυξης καθώς δεν θα έχουν πλέον μέρος για να αποθηκεύσουν το πετρέλαιο που αντλούν από το έδαφος.

Χωρίς μειώσεις στην παραγωγή, το shut down είναι αναπόφευκτο. Οι αναλυτές IHS Markit εκτιμούν ένα πλεόνασμα 1,8 δισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου τύπου crude κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, ενώ οι δυνατότητες αποθήκευσης ανερχονται στα 1,6 δισεκατομμύρια βαρέλια.

Η ευκαιρία για να διαμοιραστούν αυτές οι μειώσεις παραγωγής έχει χαθεί. Ο ΟΠΕΚ είχε την τελευταία του ευκαιρία τον Μάρτιο και οι Αμερικανοί ηγέτες σπατάλησαν στη συνέχεια τη δική τους ευκαιρία να ηγηθούν. Με νάση τη σημερινή κατάσταση οι μειώσεις στην παραγωγή πετρελαίου θα αποφασιστούν από την αγορά στην βάση του ποιος έχει πρόσβαση σε δεξαμενές αποθήκευσης και ποιος χρήματα από την άντληση. Καλώς ήρθατε στην ελεύθερη αγορά.

ΠΗΓΗ: newsnowgr.com

Οι τιμές του πετρελαίου έχουν καταρρεύσει κατά περισσότερο από το ήμισυ το τρέχον έτος, με το αργό τύπου West Texas Intermediate να διαμορφώνεται την Πέμπτη στα 23 δολάρια το βαρέλι. Ωστόσο, δεν έχει έρθει ακόμη η ώρα για αγορά πετρελαίου – διότι τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά. Η ζήτηση για βενζίνη αναμένεται να υποχωρήσει κατά 50%, ενώ η κατανάλωση κηροζίνης έχει “εξανεμιστεί” πλήρως, καθώς οι αεροπορικές πτήσεις έχουν μειωθεί κατά 87% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο.

Εν τω μεταξύ, κάθε νέα δυσοίωνη πρόβλεψη είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Η Amrita Sen της Energy Aspects προέβλεψε αυτήν την εβδομάδα ότι η ζήτηση πετρελαίου τον Απρίλιο θα είναι μειωμένη κατά 10 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα. Ο Jim Burkhard της IHS Markit “βλέπει” το χάσμα μετά της προσφορά και της ζήτησης πετρελαίου να διευρύνεται στα 12 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Ο αναλυτής Damien Courvalin και η ομάδα του στην Goldman Sachs αναμένουν τώρα ότι η ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο θα σημειώσει πτώση σχεδόν κατά 19 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Την κατάσταση επιδεινώνει περαιτέρω το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μόλις ξεκίνησαν να αυξάνουν την παραγωγή τους καθώς έχουν εμπλακεί σε μια “μάχη” για τη διεύρυνση των μεριδίων αγοράς τους.

Την ίδια στιγμή, οι πετρελαϊκές εταιρείες έχουν αρχίσει ήδη να λαμβάνουν μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης, περιορίζοντας κατά περισσότερα από 40 δισ. δολάρια τους προϋπολογισμούς κεφαλαιουχικών δαπανών τους για το 2020, με πάνω από το ήμισυ της μείωσης αυτής να προέρχεται από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ. Η Occidental Petroleum ανακοίνωσε την Τετάρτη, για δεύτερη φορά μέσα στον μήνα, ότι περικόπτει τις επενδύσεις που προγραμμάτιζε για το τρέχον έτος, μειώνοντάς τις πλέον κατά το ήμισυ, στα 2,7 δισ. δολάρια. Ενώ η Oxy θα μειώσει τις μονάδες εξόρυξής της στο κοίτασμα Permian Basin από 20 σε μόλις 4.

Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο να μειωθούν οι επενδύσεις. Οι Big Oil (σ.σ. όρος που χρησιμοποιείται για τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες του πλανήτη) θα χρειαστεί όλες να κατεβάσουν τους “διακόπτες” στις πετρελαιοπηγές τους – διότι σύντομα θα εξαντληθούν οι διαθέσιμες δεξαμενές αποθήκευσης αλλά και τα δεξαμενόπλοια όπου στοκάρουν την παραγωγή τους. “Η παραγωγή θα πρέπει να μειωθεί ή ακόμη και να ανασταλεί. Το θέμα πλέον έχει να κάνει με το πού και για πόσο”, ανέφερε ο Burkhard της IHS μέσα στην εβδομάδα.

Η επιδείνωση της κατάστασης στις ΗΠΑ πάντως μόλις ξεκίνησε, με την παραγωγή να έχει μειωθεί ήδη κατά 100.000 βαρέλια ανά ημέρα μέχρι στιγμής, σύμφωνα με την εταιρεία Tudor, Pickering & Holt. Την Τετάρτη το τμήμα της Federal Reserve στο Ντάλλας δημοσίευσε την έρευνά του για τις συνθήκες στον τομέα του πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπου περιλαμβάνονταν ανώνυμα σχόλια παραγόντων της πετρελαϊκής βιομηχανίας. “Πλέον περιμένουμε σχεδόν ολική διακοπή δραστηριότητας”, σημείωσε κάποιος. “Η εκτίμησή μου για την εγχώρια βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν ήταν ποτέ πιο δυσοίνωση”, τόνισε κάποιος άλλος. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για “σφαγή στις περισσότερες εταιρείες”.

Το ντόμινο έχει ξεκινήσει. Οι άνθρωποι ταξιδεύουν λιγότερο. Επομένως τα διυλιστήρια δεν μπορούν να πουλήσουν τα καύσιμα που παράγουν, τα οποία συσσωρεύονται στις δεξαμενές τους. Στην αγορά χονδρικής, η βενζίνη πωλείται για λιγότερο από 50 σεντς το γαλόνι. Τα διυλιστήρια χάνουν χρήμα με κάθε βαρέλι που επεξεργάζονται, ενώ το spread στα συμβόλαια βενζίνης του Κόλπου του Μεξικού έχει μειωθεί κατά 17 δολάρια ανά βαρέλι. Το αδιάθετο αργό πετρέλαιο με τη σειρά του θα συσσωρευτεί στους τερματικούς σταθμούς, όπως το Cushing της Οκλαχόμα. Κατά τη διάρκεια της ύφεσης του 2016, η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ υποχώρησε κατά 1,1 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Αυτή τη φορά οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περικοπή τουλάχιστον κατά 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα, έως και 11,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα στο τέλος του 2021.

Βέβαια για να επέλθει η αναστολή παραγωγής θα πρέπει οι τιμές του πετρελαίου να υποχωρήσουν κάτω από το κόστος εξόρυξης. Σήμερα, τα κατώτατα αυτά όρια διαμορφώνονται περίπου στα 9 δολάρια ανά βαρέλι για τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του OPEC και στα 15 δολάρια για τις χώρες μη μέλη του OPEC. Σύμφωνα, όμως, με έκθεση του αναλυτή της Goldman Sachs, Damien Courvalin (και της ομάδας του), “ο κορεσμός του αμερικανικού αργού πιθανότατα θα οδηγήσει τις τιμές του WTI πολύ κάτω από τα 20 δολάρια το βαρέλι”.

Οι περιοχές στην ενδοχώρα, η εφοδιαστική αλυσίδα των οποίων είναι πιο σύνθετη, θα είναι οι πρώτες που θα αναστείλουν την παραγωγή τους. Οι παραγωγοί πετρελαίου από ασφαλτούχο άμμο, του Καναδά, έχουν ήδη μειώσει την παραγωγοί τους κατά 100.000 βαρέλια την ημέρα. Κι αυτό γιατί την τρέχουσα εβδομάδα η τιμή πώληση ενός βαρελιού πετρελαίου από τον δυτικό Καναδά πωλούνταν μόλις προς 7,50 δολάρια. Αντίστοιχα ένα βαρέλι σχιστολιθικού πετρελαίου από το κοίτασμα Bakken, πωλούνται μόλις προς 15 δολάρια, σύμφωνα με τον Lynn Helms του Τμήματος Ορυκτών Πόρων της Βόρειας Ντακότα.

Προετοιμαστείτε λοιπόν για καταστροφή. Ο πετρελαϊκός κλάδος των ΗΠΑ βαρύνεται εξάλλου με ανεξόφλητα δάνεια ύψους 160 δισ. δολαρίων. Η συμβουλευτική εταιρεία Rystad, υπολογίζει μάλιστα ότι το τρέχον έτος στις ΗΠΑ θα χαθούν περισσότερες από 200.000 θέσεις εργασίας που σχετίζονται με τον τομέα της ενέργειας.

Μήπως όμως εάν ο πρόεδρος Τραμπ κατάφερνε να πείσει τους Σαουδάραβες και τους Ρώσους να τερματίσουν τον μεταξύ τους πόλεμο τιμών, αυτό θα προσέφερε μια κάποια ανακούφιση στην αγορά; Πιθανότατα όχι, καθώς τροφοδοτούν με πρόσθετες ποσότητες πετρελαίου την αγορά (περίπου 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα), τη στιγμή που η ζήτηση έχει καταβυθιστεί λόγω του lockdown που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού. “Αν μη τι άλλο, το Βασίλειο (σ.σ. Σαουδική Αραβία) θέλει να πατήσει τη Ρωσία στο ‘λαιμό’, με την Aramco όχι μόνο να πλημμυρίζει την αγορά με τεράστιες ποσότητες αλλά και να προσπαθεί ταυτόχρονα να υποκαταστήσει τους Ρώσους ως προμηθευτής των Ευρωπαίων”, αναφέρει η Amrita Sen της Energy Aspects. Οι Σαουδάραβες έκαναν το ίδιο και το 1998, όπως τονίζει, πλημμυρίζοντας τα διυλιστήρια του Κόλπου με βαρύ ακατέργαστο αργό πετρέλαιο προκειμένου να ανακόψουν την προσπάθεια της Βενεζουέλας να διευρύνει το μερίδιο αγοράς της. Η κίνησή τους αυτή είχε στείλει τότε το WTI στα 10 δολάρια το βαρέλι στα τέλη του 1998.

Το χειρότερο όλων, όμως, είναι το γεγονός ότι το κλείσιμο όλων των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στην αμερικανική ενδοχώρα ενδεχομένως να προκαλέσει μόνιμη ζημιά στα σχιστολιθικά κοιτάσματα και να καταστεί αδύνατη η επαναφορά της παραγωγικής δραστηριότητας στα πρότερα επίπεδα, οδηγώντας σε σημαντικές απώλειες κεφαλαίου τις εταιρείες. Με αποτέλεσμα, όταν επανέλθει η κανονικότητα στον πλανήτη να διαπιστώσουμε ξαφνικά ότι δεν υπάρχει αρκετό πετρέλαιο άμεσα διαθέσιμο. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία που θα προσπαθεί να ανακάμψει από την ύφεση, “καθώς η εξομάλυνση της δραστηριότητας όλο και περισσότερο θα συνοδεύεται από πληθωριστική έκρηξη λόγω του πετρελαϊκού σοκ”.

ΠΗΓΗ: Forbes, capital.gr

Ακόμη και εάν Ριάντ και Μόσχα έδιναν τέλος σήμερα στον πόλεμο για το μερίδιο στην αγορά πετρελαίου, όλα όσα πέτυχε η συμμαχία τους τα προηγούμενα τρία χρόνια θα γίνονταν καπνός. Αυτό επισημαίνει η Goldman Sachs, καθώς προβλέπει εκτίναξη των παγκόσμιων αποθεμάτων σε μία περίοδο κατά την οποία η ζήτηση είναι εξαιρετικά αδύναμη καθώς η παγκόσμια οικονομία ολισθαίνει σε ύφεση.

Αν και οι ΗΠΑ επιχειρούν να λειτουργήσουν ως διαμεσολαβητής για μία επαναπροσέγγιση της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας, το αποτέλεσμα θα είναι φτωχό. Ακόμη και εάν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πετύχει να λύσει τις διαφορές των δύο εξαγωγέων (με τη Μόσχα να αφήνει να εννοηθεί πως δεν μπορεί να το κάνει) η αγορά θα πλημμυρίσει πετρέλαιο τον επόμενο μήνα.

Ενδεχομένως μία ανακωχή να σταματούσε την περαιτέρω πτώση των τιμών, αλλά είναι πια αργά να διασώσει την κληρονομιά της συμμαχίας OPEC+. Η Goldman Sachs υπολογίζει ότι τα αποθέματα πετρελαίου θα φτάσουν στα 20 εκατ. βαρέλια ημερησίως τον Απρίλιο. Σε έναν μήνα όπως χαρακτηριστικά λέει θα σβήσουν όσα πέτυχαν ο ΟΠΕΚ και η άλλοτε σύμμαχός του Ρωσία σε διάστημα τριών ετών, θα επιστρέψει δηλαδή στην αγορά το πλεόνασμα προσφοράς που είχε απορροφηθεί. 

Την κατάσταση βεβαίως επιδεινώνει δραματικά η πανδημία του νέου κορωνοϊού και τα lockdwon, που έχουν αποφασίσει οι κυβερνήσεις σε μία προσπάθεια να βάλουν φρένο στον ιό. 

Πηγή: Bloomberg 

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Ένας αδυσώπητος πόλεμος ισχύος και επιρροής, με πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις, μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας, βρίσκεται πίσω από την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου. Οι δύο πρώην “σύμμαχοι” στον περίφημο πετρελαϊκό συνασπισμό OPEC+ που δημιουργήθηκε το 2017 με στόχο τον συντονισμό των παραγωγών για τον έλεγχο των τιμών του πετρελαίου, δίνουν έναν υπέρ πάντων αγώνα με στόχο να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Η αβεβαιότητα εντείνεται εξαιτίας των ανησυχιών που προκαλεί η πανδημία του κοροναϊού, που αναμένεται να επηρεάσει καθοριστικά την παγκόσμια ανάπτυξη και συνακόλουθα τη ζήτηση πετρελαίου, πιέζοντας ακόμη περισσότερο τις τιμές.