Συντάκτης: I

Η αρχική αντίδρασή τους, πάντως, μοιάζει με εκείνη μιας ανάστατης μυρμηγκοφωλιάς, τα μέλη της οποίας κινούνται με ξέφρενη βιασύνη προς όλες τις κατευθύνσεις, εν μέσω μιας εμφανούς έλλειψης συντονισμού. Τις τελευταίες ημέρες της περασμένης εβδομάδας υπήρξαν αιτήματα η επόμενη συνάντησή του μπλοκ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, η οποία έχει προγραμματιστεί για την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου, να διεξαχθεί νωρίτερα, έως και κατά έναν μήνα. Η κίνηση αυτή φάνηκε να κατευθύνεται από τη Σαουδική Αραβία, τον μεγαλύτερο παραγωγό στο πλαίσιο του OPEC, ωστόσο σε πρώτη φάση δεν βρήκε καμία υποστήριξη από την μεγαλύτερη χώρα η οποία δεν είναι μέλος του OPEC αλλά συμμετέχει στο ευρύτερο σχήμα του OPEC+, τη Ρωσία.

Ο παράγοντας “Κίνα”

Μία από τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών και οι υπόλοιποι μεγάλοι εταίροι του στην παραγωγή πετρελαίου είναι ότι δεν έχουν ακόμη ιδέα για το πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα που έχουν απέναντί τους. Μέχρι στιγμής, οι εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις της επιδημίας του κοροναϊού στη ζήτηση πετρελαίου ποικίλλουν σημαντικά. Η S&P Global Platts θεωρεί ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα κινηθεί με μια “σχεδόν καταστροφική” πτώση 2,6 εκατ. βαρελιών ημερησίως τον Φεβρουάριο και 2 εκατ. βαρελιών τον Μάρτιο, σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο της. Καταλαβαίνει κανείς εύκολα γιατί οι παραγωγοί πετρελαίου βρίσκονται σε κατάσταση πανικού.

Η Κίνα είναι – μακράν – η μεγαλύτερη αγορά στην οποία εξάγει αργό το μπλοκ του OPEC+, με τους μεγάλους παραγωγούς του Περσικού Κόλπου να είναι οι πλέον ευάλωτοι. Τα δεδομένα παρακολούθησης της κίνησης των δεξαμενόπλοιων του Bloomberg δείχνουν ότι σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των φορτίων από την ευρύτερη περιοχή πέρυσι κατευθύνθηκαν στην Κίνα. Αν προσθέσει κανείς, δε, τους άλλους τρεις μεγάλους αγοραστές από πλευράς Ασίας – την Ινδία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα – το ποσοστό αυτό αυξάνεται στα δύο τρίτα.

Δεν πρόκειται για κάποιου είδους υπερεκτίμηση της σημασίας της Κίνας για τις παγκόσμιες ισορροπίες στον κλάδο του πετρελαίου. Τον Ιανουάριο, οι προβλέψεις του OPEC έδειχναν ότι η χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο αντιπροσώπευε περισσότερο από το ένα τέταρτο της συνολικής ζήτησης πετρελαίου παγκοσμίως για το 2020. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) έβλεπε την χώρα να διαδραματίζει ακόμη μεγαλύτερο ρόλο, με σχεδόν 40% της αύξησης της ζήτησης εντός του έτους να αντιπροσωπεύεται από την Κίνα. Η λέξη “ιός” δεν υπήρχε στις μηνιαίες εκθέσεις των συγκεκριμένων οργανισμών.

Ο ιός δεν πρόκειται να επηρεάσει εξίσου όλα τα προϊόντα που σχετίζονται με το πετρέλαιο. Με τις ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και την εκτεταμένη περίοδο αργίας για την κινεζική Πρωτοχρονιά, τα μεταφορικά καύσιμα θα πληγούν περισσότερο. Η βενζίνη, τα καύσιμα για αεροσκάφη και το ντίζελ αναμενόταν να αντιπροσωπεύουν το 55% της ζήτησης πετρελαίου της Κίνας για το 2020 και το 60% της ανάπτυξης των παγκόσμιων πωλήσεων.

Είναι ακριβώς αυτά τα προϊόντα που θα πληγούν περισσότερο – και όχι μόνο στην Κίνα. Οι απαγορεύσεις πτήσεων προς την Κίνα από πολλές αεροπορικές εταιρείες, όπως η British Airways και η Delta Air Lines, καθώς και οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί για τους Κινέζους τουρίστες θα επηρεάσουν τη χρήση καυσίμων και σε άλλες περιοχές, ιδίως στις γειτονικές προς την Κίνα χώρες, που προτιμώνται ως τουριστικοί προορισμοί για οργανωμένα γκρουπ εκδρομέων.

Οι αλυσιδωτές συνέπειες

Και ακολουθούν οι αλυσιδωτές συνέπειες. Η μικρότερη ζήτηση από τους τελικούς χρήστες σημαίνει χαμηλότερη ζήτηση από τους διυλιστές. Τα μεγάλα κρατικά κινεζικά εργοστάσια διύλισης μπορεί να χρειαστεί να μειώσουν τη δραστηριότητά τους κάτω του 70% για να αντιμετωπίσουν την πτώση της ζήτησης, σύμφωνα με σημείωμα της συμβουλευτικής για ζητήματα του κλάδου του πετρελαίου JLC, ενώ η δραστηριότητα σε ανεξάρτητα ιδιωτικά διυλιστήρια στην ανατολική επαρχία Shandong της Κίνας ενδέχεται να μειωθεί ακόμη και κάτω του 50%.

Ακόμη και πριν από την έναρξη της διάδοσης του νέου κοροναϊού, οι χώρες – παραγωγοί που απαρτίζουν τον OPEC+ αντιμετώπιζαν προβλήματα. Η – με μεγάλη δυσκολία – επιτευχθείσα συμφωνία για τα επίπεδα της παραγωγής, στην οποία κατέληξαν τον Δεκέμβριο, απέτυχε να επιφέρει σημαντικές περικοπές στα συνολικά επίπεδα παραγωγής κι έτσι οι τιμές υποχώρησαν.

Η συμφωνία έχει προγραμματιστεί να λήξει στα τέλη Μαρτίου. Η απλή επέκταση των περικοπών δεν θα βελτιώσει σε τίποτε την επιδεινούμενη ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και συνεπώς θα χρειαστούν νέες κινήσεις προκειμένου να συγκρατηθούν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Συμφωνία για βαθύτερες περικοπές φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολη – η Ρωσία, κομβικής σημασίας “παίκτης”, έχει ταχθεί εναντίον τους – ωστόσο αυτή είναι η μόνη λύση η οποία θα στήριζε τις τιμές μπροστά στο φάσμα μιας κινεζικής επιβράδυνσης.

Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι η συγκεκριμένη επιβράδυνση είναι εδώ. Οι αποστολές φορτίων πετρελαίου προς την Κίνα από τη Λατινική Αμερική μηδενίστηκαν την περασμένη εβδομάδα. Οι παραγωγοί του Περσικού Κόλπου αρχίζουν να λαμβάνουν προκαταρκτικές ειδοποιήσεις από τους πελάτες τους για το πόσο πετρέλαιο θα χρειαστούν τον Μάρτιο και εκεί θα φανεί κατά πόσον τα κινεζικά διυλιστήρια θα μειώσουν τους όγκους που λαμβάνουν από τους τερματικούς σταθμούς εξαγωγών της Μέσης Ανατολής.

Οι χώρες εκτός OPEC – με επικεφαλής τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, τη Βραζιλία και τη νέα παραγωγό, Γουϊάνα – αναμένεται να προσθέσουν δύο επιπλέον βαρέλια για κάθε ένα επιπλέον βαρέλι που θα καταναλωθεί φέτος σε όλο τον κόσμο, συμπιέζοντας τον OPEC. Η απώλεια μεγάλου μέρους της αύξησης της ζήτησης από την Κίνα θα συντρίψει τον OPEC κάτω από το βάρος της πτώσης των τιμών του πετρελαίου, εκτός εάν οι χώρες – μέλη του, συλλογικά, αποφασίσουν να μειώσουν περαιτέρω την παραγωγή τους.

Υπενθυμίζεται ότι έχουν πεθάνει τουλάχιστον 213 άνθρωποι διεθνώς από τον κοροναϊό ενώ έχουν επιβεβαιωθεί περίπου 9.700 κρούσματα διεθνώς, σύμφωνα με τις κινεζικές αρχές.

Σε αυτό το κλίμα, το συμβόλαιο του αργού τύπου WTI παραδόσεως Μαρτίου υποχώρησε 58 σεντς ή 1,1% στα 51,56 δολ. το βαρέλι στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης. Συγκεκριμένα, σημείωσε εβδομαδιαία πτώση κατά 4,9% και μηνιαία κατά 15,6%, στην τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης του συμβολαίου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μηνιαία πτώση από το 16,3% του Μαΐου. 

Παράλληλα, το συμβόλαιο Μαρτίου για το αργό τύπου Brent έχασε 13 σεντς ή 0,2% στα 58,16 δολ. το βαρέλι στο ICE Futures Europe, κατά την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης του συμβολαίου, σημειώνοντας εβδομαδιαία πτώση κατά 4,2% και μηνιαία κατά σχεδόν 12%. Το Brent Απριλίου έχασε 71 σεντς ή 1,2% στα 56,62 δολ. το βαρέλι.

Το πετρέλαιο βρήκε νωρίτερα στήριξη στις αναφορές ότι η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε συζητήσεις με κράτη-μέλη και μη του OPEC ώστε να επισπεύσουν την επόμενη συνάντηση τους για την διαμόρφωση της πολιτικής τους, από τον Μάρτιο για τις αρχές Φεβρουαρίου. 

Μερικοί αναλυτές ωστόσο θεωρούν ότι η μεταφορά της συνάντησης δεν θα ήταν θετικό να μεταφερθεί νωρίτερα. “Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να ερμηνευτεί από την αγορά ως αντίδραση πανικού και συνεπώς να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα”, δήλωσε ο Carsten Fritsch, αναλυτής της Commerzbank.

”Επιπλέον, δεν είναι προς το παρόν δυνατή η πρόβλεψη του βαθμού στον οποίο ο κοροναϊός θα επιβραδύνει τελικά τη ζήτηση”, δήλωσε ο ίδιος. 

Προηγουμένως μέσα στην εβδομάδα, κυκλοφόρησε η είδηση ότι ο OPEC θέλει να επεκτείνει τις τρέχουσες περικοπές στην παραγωγή πετρελαίου μέχρι τουλάχιστον τον Ιούνιο, με την πιθανότητα ακόμη βαθύτερων περικοπών να βρίσκεται στο τραπέζι εάν η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα επηρεαστεί σημαντικά από την εξάπλωση του νέου κοροναϊού, ανέφεραν πηγές του OPEC.

Παραγωγοί-μέλη του καρτέλ δήλωσαν ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να επεκταθούν οι περικοπές στην παραγωγή ή ακόμα και να αυξηθούν ποσοτικά προκειμένου να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη πτώση των τιμών λόγω του κοροναϊού στην Κίνα.

Σύμφωνα με την πηγή της S&P Global Platts, οι υπουργοί των κρατών που συμμετέχουν στον ΟΠΕΚ+ βρίσκονται σε συζήτηση για να παρακολουθήσουν στενά την αγορά και να προετοιμαστούν «να κάνουν οτιδήποτε εάν χρειαστεί».

Ενδεχόμενη επέκταση των περικοπών

Τα μέλη του ΟΠΕΚ αναφέρθηκαν ήδη σε μια ενδεχόμενη επέκταση των περικοπών της παραγωγής πετρελαίου μέχρι τα τέλη του 2020, λόγω της  αναπτυσσόμενης προοπτικής αύξησης της ζήτησης πετρελαίου, όπως δήλωσε πηγή του ΟΠΕΚ στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας Πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν είπε ότι όλες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι για την επόμενη συνάντηση του ΟΠΕΚ τον Μάρτιο, συμπεριλαμβανομένων περαιτέρω περικοπών στην παραγωγή πετρελαίου.

«Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας και άλλοι παραγωγοί του ΟΠΕΚ+ έχουν την ικανότητα και την ευελιξία που απαιτούνται για να ανταποκριθούν σε κάθε εξέλιξη, προχωρώντας στις απαραίτητες ενέργειες για τη στήριξη της πετρελαϊκής αγοράς, αν το απαιτεί η κατάσταση», ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας Πρίγκιπας Αμπντουλάζιζ Μπιν Σαλμάν .

Σε ξεχωριστή δήλωση, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΑΕ Σουχαίλ αλ-Μαρούεϊ με βάσει όσα μεταδίδει το  Reuters επεσήμανε ότι: «Είναι σημαντικό να μην υπερβάλλουμε τις προβλέψεις σχετικά με τις μελλοντικές μειώσεις της ζήτησης πετρελαίου λόγω των γεγονότων στην Κίνα και η αγορά δεν αντιδρά υπερβολικά με βάση ψυχολογικούς παράγοντες που οδηγούνται από ορισμένους εμπόρους στην αγορά».