
Απαντήσεις από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του υπουργείου Ανάπτυξης, σε ερωτήσεις βουλευτών, για την παραβατικότητα στην αγορά καυσίμων
Η υπ. αριθμ. 6314 από 16.06.2025 Ερώτηση των βουλευτών Δρ. Μιχαήλ Χουρδάκη (εκπρόσωπος Τύπου του Κινήματος Δημοκρατίας), Αλ. Αυλωνίτη και Κυριακής Μάλαμα και ανάλογης ερώτησης από Γιώτα Πούλου, Θεοδώρα Τζάκρη και Ραλλία Χρηστίδου, με θέμα «Παραβατικότητα στην αγορά καυσίμων: Αθέμιτος ανταγωνισμός, θεσμική αδράνεια, απώλεια εσόδων για το Δημόσιο από τις Εισροές-εκροές χωρίς έλεγχο και σαφής κίνδυνος για τον πολίτη», προς τα υπουργεία Ανάπτυξης, Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, απαντήθηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης με έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας:
Ως προς το σκέλος των ερωτημάτων περί παραβατικότητας στην αγορά λόγω παραβίασης αντλιών καυσίμων, το τμήμα Μετρολογίας και Μετρητικών Συστημάτων της Διεύθυνσης Πολιτικής Ποιότητας και Μετρολογίας της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, καθώς και οι υπηρεσίες των Περιφερειών με αρμοδιότητα Μετρολογίας (Διευθύνσεις Ανάπτυξης), εμπλέκονται στην πάταξη της παραβατικότητας στην αγορά καυσίμων, καθώς, κατ’ εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου του ν.4177/2013 (Α’173) και της υπ’ αρ. 91354/2017 υ.α. «Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ)» (Β’2983), διενεργούν ελέγχους των συστημάτων μέτρησης ποσότητας καυσίμων (αντλίες καυσίμων), στις εγκαταστάσεις των κατόχων αδειών εμπορίας και λιανικής εμπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων.
Επίσης οι ανωτέρω υπηρεσίες δύνανται να μετέχουν σε μικτά κλιμάκια με τις συναρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, (Α.Α.Δ.Ε., Σ.Δ.Ο.Ε., Τελωνεία) και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, για τον έλεγχο κατ’ αρμοδιότητα των διατάξεων που αφορούν την εγκατάσταση και λειτουργία των ολοκληρωμένων συστημάτων εισροών εκροών που έχουν εγκατασταθεί στα δημόσια πρατήρια υγρών καυσίμων.
Η Διεύθυνση Πολιτικής Ποιότητας και Μετρολογίας της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, ως αρμόδια, για τον σχεδιασμό ολοκληρωμένων συστημάτων εισροών εκροών, τη σύνταξη ή αναθεώρηση των τεχνικών προδιαγραφών των συστημάτων αυτών, την αξιολόγηση των εταιρειών εγκατάστασης και τον έλεγχο ισοζυγίων, συμμετέχει ενεργά με στελέχη της, στην Ομάδα Διοίκησης Έργου (Ο.Δ.Ε.) που έχει συσταθεί στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με την υπ’ αριθ. Δ. ΟΡΓ.Β 1076560 ΕΞ 17-5-2016 (ΑΔΑ: 7Ω1ΓΗ -73Ο) Απόφαση.
Αποτέλεσμα των εργασιών ήταν η σύνταξη και η έκδοση της υπ’ αρ. Α1176/2024 (Β’6827) κυα, με επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών των συστημάτων εισροών εκροών στα πρατήρια υγρών καυσίμων και στις εγκαταστάσεις πωλητών πετρελαίου θέρμανσης.
Οι βασικές αλλαγές και καινοτομίες που εισάγονται με την νέα κυα στην λειτουργία των συστημάτων εισροών εκροών είναι οι κάτωθι:
- Μέχρι σήμερα οι προδιαγραφές για την εγκατάσταση αυτών των συστημάτων, με την Φ 2.1617/2010 ΚΥΑ, δεν καταλάμβαναν το σύνολο των πρατηρίων υγρών καυσίμων, αλλά μόνο τα δημόσια πρατήρια. Στα πλαίσια επικαιροποίησης των προδιαγραφών των συστημάτων εισροών εκροών και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη παρακολούθησης των καυσίμων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, την μεγαλύτερη εμπειρία της Δημόσιας Διοίκησης και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τις σχετικές υποδομές και το λογισμικό στις εγκαταστάσεις των πρατηρίων, κρίθηκε σκόπιμο να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής και σε άλλους υπόχρεους που έχουν εγκαταστάσεις πρατηρίων.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εν λόγω κυα, επεκτείνεται η υποχρέωση εγκατάστασης συστημάτων εισροών – εκροών, εκτός από τις εγκαταστάσεις κατόχων άδειας λειτουργίας Πρατηρίων Παροχής Καυσίμων και Ενέργειας δημοσίας χρήσης και τις εγκαταστάσεις πρατηρίων κατόχων άδειας λιανικής εμπορίας – πωλητή πετρελαίου θέρμανσης, πλέον και στις εγκαταστάσεις Πρατηρίων Παροχής Καυσίμων και Ενέργειας ιδιωτικής χρήσης (π.χ. για την εξυπηρέτηση των οχημάτων και μηχανημάτων έργου, εντός κέντρων αποθήκευσης και διανομής, εντός λιμενικής ζώνης και τουριστικών λιμένων (μαρίνες), εντός σταθμών υπεραστικών λεωφορείων (ΚΤΕΛ) ή εντός σταθμών φορτοεκφόρτωσης φορτηγών αυτοκινήτων κ.α.). - Επικαιροποιούνται οι απαιτήσεις, τις οποίες όλα τα επιμέρους στοιχεία του συστήματος παρακολούθησης εισροών-εκροών (μηχανισμοί μέτρησης στάθμης, αντλίες/συστήματα μέτρησης εκροής, όργανα ζύγισης, αισθητήρες, τροφοδοτικά, κάρτες επικοινωνίας κ.λπ.), θα πρέπει να πληρούν, ώστε να συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, διεθνή πρότυπα και συστάσεις.
- Προστίθενται προδιαγραφές για την καλύτερη προστασία των ευαίσθητων σημείων, για πρόσβαση και αλλοίωση, των υποσυστημάτων (π.χ. σφράγιση κεφαλής ηλεκτρονικής βέργας μέτρησης στάθμης καυσίμου) και του λογισμικού εισροών – εκροών καθώς και προδιαγραφές ώστε τα συστήματα αυτά να λειτουργούν και να κάνουν υπολογισμούς με ενιαίο και αυτόματο τρόπο, όπως για παράδειγμα να ανιχνεύουν αυτόματα την εισροή ή εκροή καυσίμου στις δεξαμενές έτσι ώστε να καταγράφουν τυχόν μη εξουσιοδοτημένη προσθήκη ή αφαίρεση καυσίμου.
- Εισάγονται προβλέψεις ώστε οι ογκομετρικοί πίνακες των δεξαμενών να καταρτίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να πληρούν τις μέγιστες επιτρεπτές αβεβαιότητες σύμφωνα με τον Οδηγό εκτίμησης της αβεβαιότητας στις μετρήσεις GUM (Guide to the Expression of Uncertainty in Measurements) ο οποίος αποτελεί έκδοση των διεθνών οργανισμών BIPM, IEC, ISO, OIML, IFCC, και IUPAC. Η εν λόγω ρύθμιση αποσκοπεί στην ορθότερη διενέργεια των ογκομετρήσεων από τους διαπιστευμένους φορείς το οποίο θα οδηγήσει σε ογκομετρικούς πίνακες με μικρότερες αβεβαιότητες και επομένως σε μεγαλύτερη ακρίβεια μέτρησης των αποθεμάτων των δεξαμενών από το σύστημα εισροών εκροών.
- Εισάγεται ένα νέο κριτήριο με το οποίο όλα πλέον τα πρατήρια, ανεξαρτήτως της ημερήσιας κίνησης καυσίμων που παρουσιάζουν, να αξιολογούνται ως προς την φυσιολογική λειτουργία τους, με έναν ενιαίο, αντικειμενικό και γρήγορο τρόπο βάσει των ημερήσιων ή άλλων αποκλίσεων που παρουσιάζουν (στα πλαίσια των αβεβαιοτήτων που αντικειμενικά υπάρχουν και δεν μπορούν να εξαλειφθούν), εντοπίζοντας παράλληλα αδικαιολόγητες αποκλίσεις στην λειτουργία τους.
Το εν λόγω κριτήριο δεν θα αποτελεί κριτήριο για επιβολή κυρώσεων, αλλά θα αποτελεί εργαλείο της διοίκησης προκειμένου να παρακολουθεί και να αξιολογεί συνεχώς την λειτουργία των πρατηρίων και να εντοπίζει για συγκεκριμένη χρονική περίοδο τα πρατήρια εκείνα που παρουσιάζουν μη φυσιολογική συμπεριφορά, εστιάζοντας με αυτόν τον τρόπο τους ελέγχους σε μικρότερο αριθμό πρατηρίων. - Εισάγεται διαδικασία χορήγησης εξουσιοδότησης από την αρμόδια υπηρεσία Μετρολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, του φυσικού ή νομικού προσώπου το οποίο επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί ως εγκαταστάτης συστημάτων εισροών εκροών. Τα στοιχεία των εξουσιοδοτημένων εγκαταστατών θα καταχωρούνται σε βάση δεδομένων που θα τηρείται από την αρμόδια υπηρεσία Μετρολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και θα παρέχεται ελεύθερη πρόσβαση σε αυτή για ενημέρωση μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας.
- Εισάγεται η υποχρεωτική πιστοποίηση της τεχνικής επάρκειας των φυσικών προσώπων τα οποία, είτε δραστηριοποιούνται μεμονωμένα, είτε συμμετέχουν, είτε συνδέονται συμβατικά με νομικά πρόσωπα, τα οποία δραστηριοποιούνται ως εγκαταστάτες. Η πιστοποίηση της τεχνικής επάρκειας θα παρέχεται από διαπιστευμένο φορέα πιστοποίησης προσώπων με βάση το Διεθνές Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO / IEC 17024:2012 «Αξιολόγηση της συμμόρφωσης – Γενικές απαιτήσεις για φορείς πιστοποίησης προσώπων», βάσει σχημάτων πιστοποίησης επαγγελματικής εξειδίκευσης και δεξιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, τα οποία γίνονται αποδεκτά από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ).
Επιπλέον, στο πλαίσιο της επικαιροποίησης του νομοθετικού πλαισίου για τα συστήματα εισροών εκροών, έχουν εκδοθεί με επισπεύδουσα υπηρεσία την Α.Α.Δ.Ε. οι κάτωθι αποφάσεις:
- ΚΥΑ υπ’ αρ. Α1166/2024 (Β’6791) «Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και καθορισμός διαδικασίας επιβολής κυρώσεων καθώς και καθορισμός των όρων και της διαδικασίας δημοσιοποίησης των στοιχείων των παραβατών, παραβάσεων και κυρώσεων, σε περιπτώσεις παραβάσεων των διατάξεων που αφορούν στα ολοκληρωμένα συστήματα παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών εκροών σε πρατήρια υγρών καυσίμων και εγκαταστάσεις πωλητών πετρελαίου θέρμανσης.»
- ΚΥΑ υπ’ αρ. Α1161/2024 (Β’6212) «Όροι, προϋποθέσεις, υπόχρεοι, στοιχεία που καταχωρίζονται και διαδικασία ηλεκτρονικής απογραφής των δεξαμενών ενεργειακών προϊόντων και λοιπών στοιχείων των φορολογικών αποθηκών και των αποθηκών τελωνειακής αποταμίευσης στην ψηφιακή εφαρμογή του Μητρώου Δεξαμενών Ενεργειακών Προϊόντων Φορολογικών Αποθηκών και Αποθηκών Τελωνειακής Αποταμίευσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων καθώς και το ακριβές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και η πρόσβαση των υπηρεσιών στα δεδομένα του μητρώου»
- ΚΥΑ υπ’ αρ. Α1159/2024 (Β’6276) « Τροποποίηση της υπό στοιχεία Α. 1230/14-10-2021 κοινής απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών, των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Επικρατείας και του Διοικητή της ΑΑΔΕ «Διαδικασίες και προδιαγραφές ολοκληρωμένων συστημάτων παρακολούθησης εισροών-εκροών στις φορολογικές αποθήκες και στις αποθήκες τελωνειακής αποταμίευσης ενεργειακών προϊόντων. Απαιτήσεις συμμόρφωσης, λειτουργίας και καταγραφής των μετρήσεων και ηλεκτρονικής αποστολής δεδομένων. Είδος και περιεχόμενο των στοιχείων που παρέχονται από το σύστημα αυτό» (Β΄4904, διόρθωση σφάλματος Β΄5000)»
- ΚΥΑ υπ’ αρ. Α1151/2024 (Β’5991) «Όροι, προϋποθέσεις, υπόχρεοι, στοιχεία που καταχωρίζονται και διαδικασία ηλεκτρονικής απογραφής των δεξαμενών υγρών καυσίμων και υγραερίου καθώς και λοιπών στοιχείων που αφορούν τα πρατήρια παροχής καυσίμων της παρ. 7 του άρθρου 114 του ν. 4070/2012 και τις εγκαταστάσεις πωλητών πετρελαίου θέρμανσης, στο Μητρώο Δεξαμενών Πρατηρίων Παροχής Καυσίμων Δημόσιας Χρήσης και Εγκαταστάσεων Πωλητών Πετρελαίου Θέρμανσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, καθώς και το ακριβές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και η πρόσβαση των υπηρεσιών στα δεδομένα του μητρώου»
- ΚΥΑ υπ’ αρ. Α1191/2024 (Β’7251) «Διαδικασίες, τεχνικές προδιαγραφές, όροι και προϋποθέσεις εγκατάστασης του ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης εισροών-εκροών στα πλωτά εφοδιαστικά-μεταφορικά μέσα ναυτιλιακού καυσίμου, αποστολής δεδομένων στο Πληροφοριακό Σύστημα Παρακολούθησης Εισροών Εκροών και Λήψης Σημάτων της ΑΑΔΕ και άντληση δεδομένων από το Ηλεκτρονικό σύστημα γεωγραφικού εντοπισμού των πλωτών εφοδιαστικών-μεταφορικών μέσων»
- ΚΥΑ υπ’ αρ. Α1079/2024 (Β’2816) «Καθορισμός όρων, προϋποθέσεων, διαδικασίας ηλεκτρονικής απογραφής των δεξαμενών των πλωτών μέσων καθώς και λοιπών πληροφοριών που αφορούν στα πλωτά μέσα στο Μητρώο Δεξαμενών Ενεργειακών Προϊόντων Πλωτών Μέσων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εξειδίκευση των παραβάσεων των υπόχρεων εγγραφής στο Μητρώο και καθορισμός του ποσού των διοικητικών προστίμων, της διαδικασίας και των αρμόδιων αρχών επιβολής τους».
Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στην πρώτη από τις ανωτέρω κυα η οποία αφορά στην τροποποίηση του υφιστάμενου κυρωτικού πλαισίου για παραβάσεις των διατάξεων που αφορούν στα ολοκληρωμένα συστήματα παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών εκροών σε πρατήρια υγρών καυσίμων και εγκαταστάσεις πωλητών πετρελαίου θέρμανσης, με την ενσωμάτωση νέων αυστηρότερων διοικητικών και ποινικών κυρώσεων που εισήγαγαν τα άρθρα 21- 23 του ν. 5073/2023 (ΦΕΚ 204) σχετικά με τα μέτρα δέουσας επιμέλειας κατά τη διάθεση και διακίνηση ενεργειακών προϊόντων στα Πρατήρια Καυσίμων.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων ρυθμίσεων, προβλέπεται πλέον η παράταση του προβλεπόμενου χρόνου διάρκειας σφράγισης εγκαταστάσεων σε δύο (2) έτη επί παραβάσεων διακίνησης νοθευμένων καυσίμων, λαθρεμπορίας, βίαιης παρεμπόδισης ελέγχου και επί παραβάσεων σχετικά με τα συστήματα παρακολούθησης εισροών ενώ παράλληλα επιβάλλεται στον εκμεταλλευτή της εγκατάστασης και αυτοτελώς σε έκαστον εξ’ όσων συνέπραξαν ή προσέφεραν συνδρομή, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, στην τέλεση των παραβάσεων αυτών, πέραν των προβλεπομένων ποινικών κυρώσεων της παρ. 11β του άρθρου 31 του ν. 3784/2009 (Α’ 137), διοικητικό πρόστιμο εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ.
Εκτός των ανωτέρω κυρώσεων, ενσωματώθηκαν και οι προβλέψεις της παρ. 5 του άρθρου 78Α του ν.2960/2001, σύμφωνα με τις οποίες:
Αν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. ενημερώσουν τα νομικά πρόσωπα των άρθρων 5 και 6 του ν. 3054/2002 (Α’ 230) που διαθέτουν και διακινούν ενεργειακά προϊόντα, για μη εγκατάσταση ή μη πλήρωση των όρων, προϋποθέσεων και προδιαγραφών της εγκατάστασης και λειτουργίας του ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης και ηλεκτρονικής μετάδοσης δεδομένων εισροών εκροών σε Πρατήριο Καυσίμων ή για την τέλεση λαθρεμπορίας καυσίμων ή νοθείας καυσίμων ή παραποίησης φορολογικών μηχανισμών από Πρατήριο Καυσίμων ή για παραβάσεις σχετικά με ελλειμματικές παραδόσεις αντλιών, τα πρόσωπα αυτά υποχρεούνται σωρευτικά:
α) να διακόψουν αυθημερόν από την ως άνω ενημέρωση τη διάθεση και διακίνηση ενεργειακών προϊόντων της παρ. 1 προς το συγκεκριμένο Πρατήριο Καυσίμων, β) εφόσον το Πρατήριο Καυσίμων φέρει σήμα λειτουργίας τους, ή εφόσον έχουν διαθέσει ή διακινήσει ενεργειακά προϊόντα προς το Πρατήριο Καυσίμων εντός των τελευταίων πέντε (5) εργασίμων ημερών από την ως άνω ενημέρωση, να απαντλήσουν και να μεταφέρουν με δικές τους δαπάνες τα ενεργειακά προϊόντα που είναι αποθηκευμένα στις δεξαμενές του πρατηρίου αυτού εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από τη λήψη σχετικής ειδικής εντολής της Α.Α.Δ.Ε.. Τα νομικά πρόσωπα της παρ. 1 δύνανται να αναζητούν το κόστος της απάντλησης, μεταφοράς και επαναδιύλισης των ενεργειακών προϊόντων από τον παραβάτη,
γ) εντός δέκα (10) ημερών από την ως άνω ενημέρωση, να αποσύρουν το τυχόν σήμα και τις αντλίες τους και, εντός ευλόγου χρόνου, όλο τον υπόλοιπο εξοπλισμό τους, από το Πρατήριο Καυσίμων, μέχρι την αποκατάσταση των ανωτέρω ή, σε περίπτωση σφράγισης της εγκατάστασης του Πρατηρίου Καυσίμων, μέχρι τη νόμιμη επαναλειτουργία του.
Ως προς το σκέλος των ερωτημάτων που αφορούν παραβατικότητα στην αγορά καυσίμων λόγω νοθείας και λαθρεμπορίου καυσίμων σας γνωρίζουμε ότι αυτά εκφεύγουν των αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας.