Ανάστατοι οι πρατηριούχοι για τη στοχοποίηση με τα νέα μειωμένα περιθώρια κέρδους στα καύσιμα

Πώς αντιδρούν τα πρατήρια ● Τι συμβαίνει στο κύκλωμα της λιανικής ● Πού εντοπίζεται το πρόβλημα και τι παραβλέπουν τα κυβερνητικά μέτρα ● Εκτός ελέγχων βγαίνουν τα διυλιστήρια ● «Συνθλίβουν τους μικρομεσαίους» λένε παράγοντες της αγοράς καυσίμων

Του Γιάννη Μπαζαίου, δημοσιεύθηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών»

Τo ενδεχόμενο σειράς κινητοποιήσεων θα εξετάσουν σήμερα οι πρατηριούχοι καυσίμων σε έκτακτο Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας (ΠΟΠΕΚ), μετά τη δημοσιοποίηση των νέων όρων ελέγχου του πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους για την αμόλυβδη βενζίνη 95 οκτανίων και το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης.

«Στοχοποιεί άδικα τους πρατηριούχους το υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ άλλοι ωφελούνται από τις υψηλές τιμές» λέει ο πρόεδρος της ΠΟΠΕΚ, Θέμης Κιουρτζής, σχολιάζοντας τη νέα κυβερνητική απόφαση που θέτει ως βάση υπολογισμού το περιθώριο κέρδους στα τέλη Δεκεμβρίου του 2021, συμπληρώνοντας ότι «δεν μπορείς να υπολογίσεις περιθώριο κέρδους στη λιανική, λαμβάνοντας υπόψη μόνο μία ημερομηνία αναφοράς και μάλιστα στο τέλος της χρονιάς και ότι σύγκριση περιθωρίων στα καύσιμα μπορεί να γίνει μόνο εάν υπολογίσεις μια ολόκληρη χρονική περίοδο, λαμβάνοντας όμως υπόψη και τις μεγάλες επιβαρύνσεις στα μεταφορικά, στο κόστος της πρώτης ύλης και στο ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και τη μείωση των καταναλώσεων.

«Η διάταξη για την περιστολή του περιθωρίου κέρδους είναι στημένη με όρους πανδημίας και με δεδομένα του 2020» τονίζει ο Γιώργος Ασμάτογλου, αντιπρόεδρος του συνδέσμου πρατηριούχων Αττικής, συμπληρώνοντας ότι «όχι μόνο αποτυγχάνει να ελέγξει σήμερα τις τιμές των καυσίμων, αλλά συνθλίβει τους μικρομεσαίους εμπόρους μεταξύ των αυξημένων τιμών χονδρικής, των στραγγαλισμένων περιθωρίων κέρδους και των μεγάλων αυξήσεων στα κοστολόγια λειτουργίας».

Τα λίγα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε πρατήρια τον τελευταίο ενάμιση χρόνο για όφελος μερικών σεντς στο λίτρο, αποδεικνύουν ότι αλλού πρέπει να αναζητηθεί το πρόβλημα των υψηλών τιμών στα καύσιμα –και να μην ξεχνάμε ότι το ίδιο το κράτος έχει συγκριτικά… πολλαπλάσια μηνιαία έσοδα από ΦΠΑ και Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης, σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο ή τον Δεκέμβριο του 2021.

Η υπουργική απόφαση

Η νέα υπουργική απόφαση δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 5058/Β (11/8/2023) και ειδικά για τα καύσιμα αλλάζει την ημερομηνία αναφοράς για τον καθορισμό του περιθωρίου μικτού κέρδους (31/12/20021, αντί της 30/9/2021 και 31/3/2021 για το πετρέλαιο θέρμανσης), ημερομηνίες τις οποίες οι πρατηριούχοι θεωρούν εξαιρετικά προβληματικές: συμπίπτει με ανοδική περίοδο στα καύσιμα (οι αυξήσεις στις τιμές χονδρικής είχαν ξεκινήσει ήδη από το φθινόπωρο, πολύ πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία), με περίοδο υψηλών μετακινήσεων όπου συχνά ανακοινώνονται προσφορές (με μειωμένο περιθώριο κέρδους) και κυρίως με το κλείσιμο έτους, όπου κρίνονται οι όγκοι πωλήσεων της χρονιάς (και οι… επιστροφές), ενώ η 31η Μαρτίου αφορά χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι έμποροι ξεφορτώνονται όσες ποσότητες πετρελαίου θέρμανσης έχουν απομείνει, καθώς λήγει η περίοδος διάθεσης.

Με την απόφαση ορίζεται ότι ο ελεγχόμενος πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει ότι ο τρόπος τιμολόγησης είναι συμβατός με τις διατάξεις για την περιστολή του μικτού περιθωρίου κέρδους (άρθρο 54 ν. 5045/2023) και υποχρεούται να δείξει ή να προμηθεύσει τους ελεγκτές τουλάχιστον με τα εξής στοιχεία:

● την ποσότητα των αποθεμάτων (πωληθέντων και μη) του υπό έλεγχο προϊόντος κατά την Περίοδο Αναφοράς και την Περίοδο Ελέγχου,

● την αξία των ανωτέρω αποθεμάτων του προϊόντος και στις δύο περιόδους,

● το σύνολο των πωλήσεων σε ποσότητα και αξία του προϊόντος και στις δύο περιόδους,

και φυσικά όλα τα παραστατικά που τεκμηριώνουν την ορθότητα των ανωτέρω μεγεθών.

Εάν ο έλεγχος διενεργείται από όργανα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου ή από όργανα της Διυπηρεσιακής Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), αρμόδιος για την επιβολή των προστίμων (από 5.000 έως 1 εκατ. ευρώ) είναι ο υπουργός Ανάπτυξης. Εάν ο έλεγχος γίνει σε επίπεδο Περιφέρειας, το πρόστιμο επιβάλλει ο περιφερειάρχης.

Σύμφωνα με την απόφαση, «όσοι συμμετέχουν στη διακίνηση και πώληση αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων, πετρελαίου κίνησης και πετρελαίου θέρμανσης, σε όλα τα στάδια διανομής (εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών) ορίζουν τιμή πώλησης καυσίμου τέτοια, ώστε η διαφορά αυτής από την τιμή διυλιστηρίου της ίδιας ημέρας να μην είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη διαφορά που ίσχυε κατά την 31/12/2021 και -ειδικά για το πετρέλαιο θέρμανσης- από την αντίστοιχη διαφορά που ίσχυε κατά την 30/3/2021, που είναι και οι Ημερομηνίες Αναφοράς, υπολογίζοντας ως Τιμή Πώλησης την τελική τιμή πώλησης ανά χιλιόλιτρο του καυσίμου, συμπεριλαμβανομένων κρατήσεων, προ ΦΠΑ και τη χονδρική Τιμή Διυλιστηρίου (για το πετρέλαιο θέρμανσης, στον τύπο υπολογισμού, η ημερομηνία “31.12.2021” αντικαθίσταται από την “31.3.2021”)».

Εάν τα καύσιμα παραδίδονται σε πρατήριο ή σε μεταπωλητές πετρελαίου θέρμανσης ή στον τελικό καταναλωτή με βυτιοφόρο Δ.Χ., το περιθώριο προσαυξάνεται κατά τρία χιλιοστά (0,003) του ευρώ, μόνο εφόσον η διαφορά αυτή μπορεί να αιτιολογηθεί ως αύξηση της δαπάνης για την πληρωμή κομίστρων για τη χερσαία μεταφορά καυσίμων με βυτιοφόρα οχήματα Δ.Χ. σε σχέση με την 31η/12/2021. Επίσης, σε δυσπρόσιτες ή νησιωτικές περιοχές το περιθώριο προσαυξάνεται κατά 3%.

Οσοι συμμετέχουν στην πώληση αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων, πετρελαίου κίνησης και πετρελαίου θέρμανσης, στον τελικό καταναλωτή (πρατήρια βενζίνης και πωλητές πετρελαίου θέρμανσης), ορίζουν τιμή πώλησης των ανωτέρω προϊόντων τέτοια ώστε η διαφορά από την τιμή της τελευταίας προμήθειας, που προκύπτει από το τελευταίο εκδοθέν τιμολόγιο αγοράς του προϊόντος να μην είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη διαφορά που ίσχυε κατά την 31/12/2021 προσαυξημένη κατά δύο λεπτά (0,02) του ευρώ και, ειδικά για το πετρέλαιο θέρμανσης, από την αντίστοιχη διαφορά που ίσχυε κατά την 31/3/2021.

Λαθρεμπόριο

Εάν τις ημερομηνίες αναφοράς υπήρχε αρνητικό κέρδος, ο υπολογισμός γίνεται με «συγκρίσιμο προϊόν», δηλαδή με αμόλυβδη βενζίνη 98 ή 100 οκτανίων ή με ενισχυμένο πετρέλαιο κίνησης, αντίστοιχα, τα οποία… παραμένουν εκτός πλαφόν και συχνά έχουν πολλαπλάσιο περιθώριο κέρδους, καθώς η διαφορά τους από 8-9 λεπτά στη χονδρική, εκτοξεύεται στα 30-35 λεπτά στη λιανική.

Η πρόβλεψη αυτή είναι εξαιρετικά προβληματική, καθώς είναι η πρώτη φορά που νομιμοποιείται το… λαθρεμπόριο καυσίμων στη λιανική (οι συστηματικές πωλήσεις κάτω από την τιμή διυλιστηρίου), ενώ επιτρέπει σε όσους έκαναν π.χ. εποχικές μεγάλες προσφορές για να καλύψουν όγκους πωλήσεων και μεγαλύτερες «επιστροφές» στο τέλος της χρονιάς, σήμερα να «διπλασιάσουν» το περιθώριο κέρδους.

Επιπλέον, η εισαγωγή της τιμής διυλιστηρίου «σφραγίζει» πλέον το πρόβλημα αποκλειστικά στο τμήμα της χονδρικής και της λιανικής, εξαιρώντας από οποιονδήποτε έλεγχο το περιθώριο κέρδους των δύο εταιρειών διύλισης, οι οποίες ήταν μέχρι τώρα «ανοιχτές» σε… ημερήσια πρόστιμα στο ανώτατο όριο, όπως απέδειξαν τα οικονομικά τους αποτελέσματα με τα «απρόσμενα» υπερκέρδη πολλών δισ. ευρώ του 2022.

«Εάν το κράτος ενδιαφέρεται για τον καταναλωτή, ας διασφαλίσει πρώτα την ποιότητα και την ποσότητα των καυσίμων που διακινούνται στην Ελλάδα», λένε παράγοντες της αγοράς καυσίμων.