Επτά φορές ακριβότερα από τις ΗΠΑ πληρώνουμε στην Ευρώπη το φυσικό αέριο

Η Ελλάδα έχει εν δυνάμει ιδιαίτερα σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου (σε μη ευαίσθητες εθνικά περιοχές) και είναι απορίας άξιο γιατί η κυβέρνηση με την ενεργειακή της πολιτική ουσιαστικά πάγωσε την έρευνα υδρογονανθράκων για την αξιοποίησή τους με τις συμβάσεις που είχαν υπογραφεί την προηγούμενη κυβερνητική περίοδο, διώχνοντας την Total από τα δύο πολλά υποσχόμενα «οικόπεδα» της Κρήτης

διαβάσαμε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (Γιάννης Μπαζαίος)

Πάνω από τα 339 ευρώ ανά MWh (περίπου 3.300 ευρώ ανά 1.000 κυβικά) έφτασε την περασμένη εβδομάδα το spot TTF φυσικό αέριο για την Ευρώπη στο ολλανδικό χρηματιστήριο για τις πρώτες παραδόσεις εντός του Σεπτεμβρίου – με την τάση να δείχνει προς την περιοχή των 380-400 ευρώ ανά MWh μέσα στις επόμενες εβδομάδες πριν αρχίσουν τα πολλά κρύα και πάνω από… 500+ ευρώ ανά MWh για τον χειμώνα ή, για την ακρίβεια, πάνω από 5.000 δολάρια ανά κυβικό μέτρο, αφού δεν μπορούμε από σήμερα να προβλέψουμε την ισοτιμία δολαρίου – ευρώ.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι οι αυξητικές τάσεις συνεχίζονται, αν και ικανοποιήθηκαν οι στόχοι να γεμίσουν οι ευρωπαϊκές δεξαμενές κατά τουλάχιστον 80% πριν ξεκινήσει το φθινόπωρο.

Η επιλογή της σύνδεσης με τη χρηματιστηριακή τιμή του ολλανδικού TTF αποδείχτηκε ότι δεν ήταν καλή ιδέα, καθώς μέχρι πρόσφατα η Ελλάδα προμηθευόταν φυσικό αέριο με μακροπρόθεσμα συμβόλαια από Gazprom, Sonatrac και Botas, σε τιμές… 20 φορές χαμηλότερες (στην περιοχή των 170-210 ευρώ/1.000 κυβικά, για αρκετά χρόνια).

Τα τελευταία χρόνια η επιλογή των μακροχρόνιων συμβολαίων στα ενεργειακά (γενικώς) σβήστηκε από τη συλλογική μας μνήμη, πριμοδοτώντας την ακριβότερη spot τιμή του ολλανδικού TTF, τους traders- μεσίτες και τον κανιβαλισμό της αγοράς (και των καταναλωτών), λες και δεν υπήρχε εναλλακτική.

Οι τιμές εκτοξεύτηκαν και το αντιμετωπίζουμε με όρους μεταφυσικής. Γιατί όμως;

Αλλαξε κάτι δραστικά στο κόστος εξόρυξης, στην προσφορά ή τη ζήτηση για την Ελλάδα; Γιατί η Τουρκία και η Σερβία π.χ. προμηθεύονται φυσικό αέριο 10 φορές πιο φτηνά από την Ευρώπη (στα 360-370 ευρώ/1.000 κυβικά); Γιατί η Βουλγαρία διαπραγματεύεται συμβόλαια στο 50% της spot τιμής του TTF για να ξαναρχίσουν παραδόσεις φυσικού αερίου; Γιατί, τέλος, στην αμερικανική ήπειρο, ΗΠΑ και Καναδά, οι τιμές του (σχιστολιθικού) φυσικού αερίου είναι τουλάχιστον… 7 φορές χαμηλότερες από την Ευρώπη;

Ηδη οι χώρες της Ε.Ε. κυνηγούν εναλλακτικές λύσεις (π.χ. σε Αλγερία ή Νορβηγία), αλλά δεν υπάρχει ανταπόκριση για καλύτερες τιμές από τις spot TTF, αφού η Ευρώπη βρέθηκε μαζικά με την πλάτη στον τοίχο και εμείς στην Ελλάδα ακόμη περισσότερο, αφού ο συνδυασμός της παράδοσης του ελέγχου στην κερδοσκοπία (τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη που λέμε) με το εξαιρετικά χαμηλό μέσο εισόδημα δημιουργεί ασφυξία στον καταναλωτή. Κερδίζει κάποιος από αυτές τις εξωπραγματικές διαφορές κόστους; (Προσοχή, η σωστή απάντηση δεν είναι… ΤΙΝΑ).

Θυμίζουμε πάντως ότι η Ελλάδα έχει εν δυνάμει ιδιαίτερα σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου (σε μη ευαίσθητες εθνικά περιοχές) και είναι απορίας άξιο γιατί η κυβέρνηση με την ενεργειακή της πολιτική ουσιαστικά πάγωσε την έρευνα υδρογονανθράκων για την αξιοποίησή τους με τις συμβάσεις που είχαν υπογραφεί την προηγούμενη κυβερνητική περίοδο, διώχνοντας την Total από τα δύο πολλά υποσχόμενα «οικόπεδα» της Κρήτης.

Εξάρτηση

Η κρίση φυσικού αερίου της Ευρώπης πηγάζει στην εξάρτησή της για ενέργεια από τη Ρωσία, η οποία έχει μειώσει τις ροές φυσικού αερίου ως απάντηση στις κυρώσεις. Η Ευρωπαϊκή Ενωση αναγκάστηκε να καταρτίσει σχέδια καταμερισμού στην κατανάλωση φυσικού αερίου (κάτι σαν… δελτίο, αλλά δεν το ονομάζει έτσι) και ο συνδυασμός των υπερβολικά χαμηλών αποθεμάτων, των ανυπόμονων επιχειρήσεων, των θυμωμένων καταναλωτών και των φοβισμένων πολιτικών έχει εκτοξεύσει τη χρηματιστηριακή τιμή στα 90 δολάρια ανά εκατομμύριο BTU (MMBTU), δηλαδή 7 φορές υψηλότερα από τις ΗΠΑ (βλ. σχετικό πίνακα με τιμές σε $ ΗΠΑ /MMBTU).

Το επταπλάσιο κόστος στην Ευρώπη σε σχέση με ΗΠΑ και Καναδά δεν δικαιολογείται από το κόστος μεταφοράς, που είναι πράγματι σημαντικό, αλλά… όχι τόσο. Ενδεικτικά, τα swaps για το 2026 δείχνουν την πτώση των τιμών μεταφοράς με την ολοκλήρωση μεγάλων έργων και δίνουν μια καλή εικόνα των πραγματικών κοστολογίων και των προσδοκώμενων κερδών: για τη μεταφορά TTF υπολογίζουν χονδρικά ανά MMBTU πρόσθετο κόστος υγροποίησης στα 2,15 δολάρια, μεταφορικά 0,75 δολάρια, terminal 0,5 δολάρια με γενικές απώλειες περίπου 15%.

Η ταχύτητα των παραγγελιών ναυπήγησης πλοίων LNG δείχνει ότι το πάρτι είναι μεγάλο.

Αλλαγή μοντέλου

Αυτή η πίεση στις τιμές έχει δημιουργήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο είχε συνδεθεί (ασφαλώς όχι… μεταφυσικά) με την τιμή TTF του φυσικού αερίου. Ισπανία και Πορτογαλία διέσπασαν με πρωτοβουλία τους τα συμφωνηθέντα και εξασφάλισαν ασυλία για ένα 12μηνο με χαμηλότερα κοστολόγια ρεύματος (η Ελλάδα αποσύρθηκε τελευταία στιγμή από αυτή τη συμμαχία).

Την περασμένη εβδομάδα και εν όψει ευρωπαϊκής συνόδου για το θέμα, ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, δήλωσε ότι η χώρα σχεδιάζει μια θεμελιώδη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεσοπρόθεσμα, με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους, στηριζόμενος στο χαμηλό κόστος παραγωγής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην αλλαγή της σειράς χρήσης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούνται στο χρηματιστήριο ενέργειας και στην τιμή εκκαθάρισης. «Αλλά η λύση αυτή είναι σύνθετη αφού πρέπει να εμπλακούν οι Ευρωπαίοι εταίροι και η ίδια η Ε.Ε.» συμπλήρωσε ο Χάμπεκ, προϊδεάζοντας για τη γερμανική πρόταση που θα κατατεθεί στην προσεχή ευρωπαϊκή σύνοδο. Ο Χάμπεκ πάντως ήταν αυτός που μέχρι σήμερα αντιστεκόταν έντονα στην αποσύνδεση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος από το ολλανδικό φυσικό αέριο…