Αυτοί οι νέοι κανόνες, που καθιερώνουν σε ολόκληρη την ΕΕ πρότυπα προστασίας για τους καταγγέλλοντες, προτάθηκαν για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Απρίλιο του 2018.
Ο πρώτος Αντιπρόεδρος Frans Timmermans δήλωσε: «Πρέπει να προστατεύσουμε τους αμαρτωλούς από την τιμωρία, την εκδίωξη, την υποβάθμιση ή τη δίωξη στο δικαστήριο για να κάνουμε το σωστό για την κοινωνία. Αυτοί οι νέοι κανόνες προστασίας των καταγγελιών σε ολόκληρη την ΕΕ το κάνουν ακριβώς και θα διασφαλίσουν ότι μπορούν να αναφέρουν με ασφαλή τρόπο τις παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ σε πολλούς τομείς. Αυτό θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της απάτης, της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής των επιχειρήσεων και της βλάβης στην υγεία των ανθρώπων και στο περιβάλλον. Ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ολοκληρωμένα πλαίσια για την προστασία των καταγγελιών που βασίζονται στις ίδιες αρχές. “
Η κ. Věra Jourová , Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, δήλωσε: “Οι αποκαλύψεις του Dieselgate, των Παναμά και των αποκαλύψεων Cambridge Analytica μας έδωσαν τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι καταγγέλλοντες βοηθούν να αποκαλύψουν παράνομες δραστηριότητες που βλάπτουν τόσο το δημόσιο συμφέρον όσο και τη γενική μας ευημερία. Πρέπει να υποστηρίξουμε και να προστατέψουμε τους θαρραλέους ανθρώπους που φέρνουν στο φως τις παράνομες δραστηριότητες . Είμαι χαρούμενος που έχουμε φτάσει σε ένα ισορροπημένο σύστημα που ενθαρρύνει τους εργοδότες να λύσουν εσωτερικά τα προβλήματα, αλλά επιτρέπει επίσης στους πληροφοριοδότες να απευθύνονται στις δημόσιες αρχές χωρίς φόβο αντίποινα ».
Οι νέοι κανόνες καλύπτουν ευρύ πεδίο εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της φορολογίας εταιρειών, της προστασίας δεδομένων, της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, της ασφάλειας των τροφίμων και των προϊόντων, της προστασίας του περιβάλλοντος και της πυρηνικής ασφάλειας. Επιπλέον, τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να επεκτείνουν τους κανόνες αυτούς σε άλλους τομείς. Η Επιτροπή τους ενθαρρύνει να καθιερώσουν περιεκτικά πλαίσια για την προστασία των καταγγελιών που βασίζονται στις ίδιες αρχές.
- Σαφείς διαδικασίες υποβολής εκθέσεων και υποχρεώσεις για τους εργοδότες : οι νέοι κανόνες θα δημιουργήσουν ένα σύστημα ασφαλών καναλιών για την αναφορά τόσο εντός ενός οργανισμού όσο και σε δημόσιες αρχές.
- Ασφαλείς κανάλια αναφοράς : οι καταγγέλλοντες ενθαρρύνονται να υποβάλλουν εκθέσεις εσωτερικά, εάν η παραβίαση που θέλουν να αποκαλύψουν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά εντός του οργανισμού τους και όπου δεν κινδυνεύουν αντίποινα. Μπορούν επίσης να αναφέρουν απευθείας στις αρμόδιες αρχές, κατά την κρίση τους, υπό το πρίσμα των περιστάσεων της υπόθεσης. Επιπλέον, εάν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα μετά την υποβολή εκθέσεων στις αρχές ή σε περίπτωση επικείμενου ή πρόδηλου κινδύνου για το δημόσιο συμφέρον ή όταν η υποβολή εκθέσεων στις αρχές δεν θα λειτουργήσει, για παράδειγμα επειδή οι αρχές βρίσκονται σε συμπαιγνία με τον δράστη του εγκλήματος , οι καταγγέλλοντες μπορεί να δημοσιοποιούν και τα μέσα ενημέρωσης. Αυτό θα προστατεύει τους καταγγέλλοντες όταν ενεργούν ως πηγές για την ερευνητική δημοσιογραφία.
- Πρόληψη των αντιποίνων και της αποτελεσματικής προστασίας : Οι κανόνες θα προστατεύσουν τους καταγγέλλοντες από την απόλυση, την υποβάθμιση και άλλες μορφές αντίποινων. Θα απαιτήσουν επίσης από τις εθνικές αρχές να ενημερώνουν τους πολίτες για τις διαδικασίες καταγγελίας και την προστασία που παρέχονται. Οι καταγγέλλοντες θα προστατεύονται επίσης σε δικαστικές διαδικασίες.
Επόμενο βήμα
Αυτή η προσωρινή συμφωνία πρέπει τώρα να εγκριθεί τυπικά τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο.
