ΣΕΕΠΕ: Μύθοι & Αλήθειες σχετικά µε τις τιμές των καυσίμων
Πιστεύοντας πως η υπεύθυνη ενημέρωση μπορεί να ενισχύσει το δημόσιο διάλογο, ο Σύνδεσμος Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) δημοσιοποίησε ένα ενημερωτικό σημείωμα, το οποίο περιέχει σύντομες, απλές, αλλά τεκμηριωμένες απαντήσεις σε μια σειρά ζητημάτων που αφορούν στις τιμές των καυσίμων, τη διαμόρφωσή τους, αλλά και το φαινόμενο της παραβατικότητας.
Μύθος 1: Ευθύνονται οι Εταιρίες που έχουμε τα ακριβότερα καύσιμα στην Ευρώπη.
Αλήθεια: Η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική. Η χώρα µας βρίσκεται κοντά στον Μέσο Όρο της Ε.Ε. (σε ορισμένες περιπτώσεις και κάτω από αυτόν) σχετικά µε τις τιμές των καυσίµων προ φόρων και δασµών. Με την προσθήκη φόρων και δασµών οι τελικές τιμές που διαμορφώνονται είναι πράγματι από τις υψηλότερες.

Μύθος 2: Οι Εταιρίες Εμπορίας και τα πρατήρια καυσίµων έχουν τεράστια κέρδη από τις πωλήσεις.
Αλήθεια: Τα κέρδη για τις Εταιρίες Εμπορίας, τους µεταφορείς και τα πρατήρια ήταν εξαιρετικά περιορισµένα ακόµη και πριν από την επιβολή του «πλαφόν». Απόδειξη αποτελεί πως µέσα σε µια δεκαετία (2007-2017) έκλεισαν σχεδόν 2.000 πρατήρια. Ένας σημαντικός αριθμός έντιμων πρατηριούχων έχει αποχωρήσει από την αγορά. Τη θέση τους κάλυψαν παραβατικοί πρατηριούχοι, οι οποίοι πληρώνουν υπέρογκα ενοίκια, για να αποκτήσουν πρατήρια. Παράλληλα, από την αγορά έχουν αποχωρήσει µεγάλες πολυεθνικές Εταιρίες, καθώς και µικρές ανεξάρτητες ελληνικές Εταιρίες.
Αξίζει να σημειωθεί πως το πραγµατικό κέρδος σε πολλές περιπτώσεις εξανεµίζεται λόγω των αυξηµένων λειτουργικών εξόδων (ενοίκια, ηλεκτρικό ρεύμα, µεταφορικό κόστος) και από την μεγάλη αύξηση του χρηματοοικονομικού κόστους, µια αύξηση που δεν καλύπτεται από το πλαφόν που επιβλήθηκε στην αγορά καυσίµων. Ακόμη και αν εξαλειφόταν πλήρως το κέρδος των Εταιριών, των µεταφορέων και των πρατηριούχων, το όφελος για τον καταναλωτή θα ήταν σχεδόν µηδαµινό.

Μύθος 3: Οι τιμές στα πρατήρια αυξάνονται αμέσως μόλις ανεβαίνει η διεθνής τιμή του αργού, δεν μειώνονται όμως τόσο γρήγορα, όταν πέφτει η τιμή του.
Αλήθεια: Οι χονδρικές τιμές στην Ελλάδα καθορίζονται από τις διεθνείς τιμές των τελικών προϊόντων πετρελαιοειδών -όχι από τις τιμές του αργού- και διαμορφώνονταιαπό τον Μέσο Όρο των τελευταίων τεσσάρων ημερών (των τελικών τιμών του κάθε προϊόντος). Επομένως, είναι λογικό να υπάρχει μια σχετική υστέρηση στην εμφάνιση των αυξομειώσεων των διεθνών τιμών στην ελληνική αγορά. Οι Εταιρίες Εμπορίας διαμορφώνουν τις τιμές τους καθημερινά, με βάση τις τιμές των ∆ιυλιστηρίων. Όσο είναι σε ισχύ το «πλαφόν», η εφοδιαστική αλυσίδα είναι υποχρεωμένη να περνά τις όποιες αυξήσεις ή μειώσεις υπάρχουν στην αντλία.
Μύθος 4: Τα περισσότερα πρατήρια αισχροκερδούν, παρά την επιβολή «πλαφόν».
Αλήθεια: Το μέτρο του «πλαφόν» έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας και του υγιούς ανταγωνισμού. Ωστόσο, μετά την απόφαση της Κυβέρνησης για την εφαρμογή του μέτρου, δεν θα πρέπει να υπάρχει το παραμικρό περιθώριο για αθέμιτη κερδοφορία. Αυτό είναι αποκλειστική και θεσμική αρμοδιότητα της Πολιτείας, καθώς και ευθύνη απέναντι στον καταναλωτή, για τον έλεγχο των τιμών στα πρατήρια, και την αυστηρή τήρηση της εφαρμογής του «πλαφόν».
Οι Εταιρίες Εμπορίας απαγορεύεται όχι μόνο να ελέγχουν αλλά ακόμη και να συστήνουν λιανικές τιμές αντλίας. Είναι ευθύνη του κράτους, το οποίο διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς και τα «εργαλεία», να πραγματοποιεί διαρκείς και αποτελεσματικούς ελέγχους και να επιβάλλει κυρώσεις, προκειμένου να προστατεύσει τους καταναλωτές από τη μειοψηφία των πρατηρίων που δεν εφαρμόζει το «πλαφόν».
Μύθος 5: Στα νησιά οι τιμές είναι υψηλές γιατί τα πρατήρια χρεώνουν όσο θέλουν.
Αλήθεια: Οι υψηλότερες τιμές σε ορισμένα νησιά οφείλονται σε τρεις βασικούς παράγοντες:
- στο αυξημένο μεταφορικό κόστος,
- στο καθεστώς ΦΠΑ που υπόκειται το κάθε νησί,
- στη ζήτηση που παρουσιάζεται για καύσιμα
Πιο αναλυτικά,
- Το μεταφορικό κόστος ήταν ανέκαθεν εξαιρετικά υψηλό για πρατήρια που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές και νησιά της χώρας. Η απορρόφηση αυτής της επιβάρυνσης από τους πρατηριούχους, ειδικά σήμερα που η διεθνής ενεργειακή κρίση έχει εκτινάξει το μεταφορικό κόστος, είναι αδύνατη, με αποτέλεσμα να μετακυλίεται στην τιμή της αντλίας.
- Η κυβέρνηση, έχει μειώσει τον ΦΠΑ στα καύσιμα σε ορισμένα νησιά από 24% σε 17% Επομένως, η σύγκριση των τιμών μεταξύ νησιών που υπόκεινται σε διαφορετικό συντελεστή ΦΠΑ, δεν είναι δόκιμη.
- Η τιμή της αντλίας διαμορφώνεται με βάση την τιμή αγοράς των καυσίμων από τους πρατηριούχους. Υπάρχουν νησιά με χαμηλή ζήτηση και κατανάλωση, όπου οι πρατηριούχοι προμηθεύονται καύσιμα λιγότερο συχνά από ότι παραγγέλνουν συνάδελφοί τους σε νησιά με μμεγαλύτερη ζήτηση και κατανάλωση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι τιμές στα νησιά αυτά να καθυστερούν να εναρμονιστούν με τη μέση τιμή στην υπόλοιπη χώρα, κάποιες φορές προς όφελος και κάποιες εις βάρος του καταναλωτή.
Μύθος 6: Ο ανταγωνισμός στην αγορά καυσίμων δεν λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή.
Αλήθεια: Η αγορά των καυσίμων στην Ελλάδα λειτουργεί σε ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού. Όποια Εταιρία επιθυμεί μπορεί ελεύθερα να δραστηριοποιηθεί στη ∆ιύλιση, την Εισαγωγή ή την Εμπορία καυσίμων. Το μέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι μικρό και δεν δικαιολογεί, από οικονομική άποψη, την ύπαρξη περισσότερων ∆ιυλιστηρίων. Συγχρόνως, στην Ελλάδα υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός Εταιριών και πρατηρίων, πολύ μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο Μέσο Όρο της Ευρώπης, συγκριτικά με τον πληθυσμό της χώρας.
Ο ανταγωνισμός λειτουργούσε και συνεχίζει να λειτουργεί προς όφελος των καταναλωτών. Ο μόνος ανταγωνισμός που λειτουργεί εις βάρος της αγοράς, των καταναλωτών και του ίδιου του κράτους είναι ο αθέμιτος ανταγωνισμός από την παράνομη αγορά λαθρεμπόριο, νοθευμένα καύσιμα, «πειραγμένες» αντλίες).
Μύθος 7: Η αγορά δεν επιθυμεί τον έλεγχο από την Πολιτεία.
Αλήθεια: Η αγορά επιδιώκει τον ελεύθερο ανταγωνισμό που κατοχυρώνεται μέσα από τον έλεγχο και την εποπτεία του κράτους. Ο Σύνδεσμος Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος έχει εδώ και χρόνια θέσει ως βασική προτεραιότητα τον έλεγχο της αγοράς και την καταπολέμηση της παραβατικότητας, μέσα από τη λειτουργία ενός σύγχρονου Συστήματος Εισροών – Εκροών. Ένα Σύστημα, που δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Η μη αποτελεσματική λειτουργία του οφείλεται στην έλλειψη του κατάλληλου λογισμικού (Software), εξοπλισμού (hardware) και επαρκούς προσωπικού ελέγχου στην ΑΑ∆Ε και ΓΓΠΣ.
Με πρωτοβουλία του ΣΕΕΠΕ και σε συνεργασία με την Ανεξάρτητη Αρχή ∆ημοσίων Εσόδων, ο Σύνδεσμος παρέχει υποστήριξη και συνδράμει τεχνολογικά στην εγκατάσταση και λειτουργία ενός ολιστικού συστήματος παρακολούθησης των Εισροών – Εκροών σε όλα τα πρατήρια και τις φορολογικές αποθήκες της χώρας. Το κράτος οφείλει να εκσυγχρονίσει το νομοθετικό πλαίσιο, ώστε το Σύστημα Εισροών-Εκροών να λειτουργήσει και στο υπόλοιπο τμήμα της εφοδιαστικής αλυσίδας (φορολογικές αποθήκες – μεταφορά).