Του Γιώργου Φυντικάκη,
Κερδισμένους αλλά και χαμένους θα έχει μια τυχόν επιστροφή του πετρελαίου στα 100 δολάρια, επίπεδα που έχει να δει ξανά ο μαύρος χρυσός, από το 2014.
Χώρες- παραγωγοί, όπως Σαουδική Αραβία και Ρωσία, θα δουν να γεμίζουν τα ταμεία τους με δισεκατομμύρια επιπλέον δολάρια, όταν στον αντίποδα, το λογαριασμό θα πληρώσουν ακριβά οι αναδυόμενες οικονομίες και όσα κράτη αποτελούν καθαρούς καταναλωτές πετρελαϊκών προϊόντων. Τα τελευταία θα βιώσουν άνοδο του πληθωρισμού και βουτιά στη κατανάλωση.
Τα καλά νέα, σύμφωνα με ανάλυση του “Bloomberg Economics”, είναι ότι η επίπτωση για την παγκόσμια οικονομία από μια εκτόξευση του πετρελαίου στα 100 δολάρια, θα είναι μικρότερη απ’ ότι για παράδειγμα το 2011. Αυτό οφείλεται ως ένα βαθμό στο γεγονός ότι πολλές πλέον οικονομίες είναι λιγότερο εξαρτημένες από τις παραδοσιακές μορφές ενεργειας, ενώ σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει και η επανάσταση των σχιστολιθικού πετρωμάτων στις ΗΠΑ.
Σε τελική ανάλυση, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, πολλά εξαρτώνται από τους λόγους που ωθούν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα. Ένα σοκ αυξήσεων, εν μέσω μιας χαμηλής προσφοράς παγκοσμίως, σίγουρα λειτουργεί αρνητικά, όταν ωστόσο αυτό οφείλεται σε ισχυρή ζήτηση, απλά αντικατοπτρίζει τη σταθερή ανάπτυξη. Σε αυτό το συνδυασμό παραγόντων, οφείλεται και η φετινή αύξηση κατά περίπου 22% της τιμής του πετρελαίου Brent.
Σε αυτή τη λογική, το πρακτορείο Bloomberg, επιχείρησε να προβλέψει τις συνέπειες από μια τυχόν άνοδο του πετρελαίου στα 100 δολάρια, μέσα από 7 ερωταπαντήσεις.
1. Τι σημαίνει πετρέλαιο στα 100 δολάρια για την παγκόσμια ανάπτυξη;
Σίγουρα, υψηλότερες τιμές πετρελαίου θα βλάψουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τη κατανάλωση, αλλά οι συνέπειες από χώρα σε χώρα θα διαφέρουν σημαντικά. Η Ευρώπη για παράδειγμα παραμένει ευάλωτη, καθώς πολλές χώρες είναι καθαροί εισαγωγείς πετρελαίου, η ενεργειακή τους δηλαδή ασφάλεια, εξαρτάται αποκλειστικά από το συγκεκριμένο καύσιμο. Η Κίνα πάλι, ο 5ος μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου διεθνώς, θα πρέπει να αναμένει αύξηση στο πληθωρισμό της.
Εννοείται ότι οι επιπτώσεις θα ποικίλουν. Σε αρκετές χώρες του Βορείου Ημισφαιρίου, οι καταναλωτές θα μπορούν να επιλέξουν διαφορετικές πηγές ενέργειας προκειμένου να περιορίσουν το αυξημένο κόστος, όπως τα βιοκαύσιμα ή το φυσικό αέριο. Επίσης η Ινδονησία έχει ήδη θεσπίσει μέτρα ενίσχυσης της χρήσης βιοκαυσίμων για να περιορίσει την εξάρτηση της οικονομίας της από τα εισαγόμενα καύσιμα.
Σε κάθε περίπτωση, οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι για να πληγεί η παγκόσμια ανάπτυξη, το πετρέλαιο θα πρέπει να παραμείνει για αρκετό καιρό πάνω από τα 100 δολάρια.
2. Πώς μπορεί η παγκόσμια οικονομία να απορροφήσει πετρέλαιο στα 100 δολάρια ;
Αν και ουδείς αμφισβητεί ότι το πετρέλαιο στα 100 δολάρια θα προκαλέσει ζημιά στην παγκόσμια ανάπτυξη, εντούτοις η κατάσταση της οικονομίας διαφερει αρκετά σε σχέση με εκείνη το 2011.
“Η επανάσταση του σχιστόλιθου, η χαμηλότερη ενεργειακή ένταση (σσ: μειώνεται όσο βελτιώνεται η ενεργειακή απόδοση), και τα υψηλότερα γενικά επίπεδα τιμών, έχουν σαν αποτέλεσμα ο αντίκτυπος να είναι μικρότερος από ό,τι ήταν κάποτε”, αναφέρει πρόσφατη έκθεση οικονομολόγων με επικεφαλής τον Jamie Murray. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι “η τιμή ενός βαρελιού θα πρέπει να ανέβει πολύ υψηλότερα από τα τωρινά επίπεδα, προκειμένου η παγκόσμια ανάπτυξη να βουλιάξει μέσα σε μια πετρελαιοκηλίδα”, όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά.
3. Πώς θα επηρεάσουν την παγκόσμια αγορά, το Ιράν και ο Tραμπ ;
Οι κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν, πλήττουν ήδη τις εξαγωγές πετρελαίου της Τεχεράνης. Και την ίδια ώρα που ο Πρόεδρος Τραμπ πιέζει τις χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ να αντλούν ολοένα και περισσότερο πετρέλαιο προκειμένου να μη φανεί στη παγκόσμια προσφορά η απώλεια του ιρανικού αργού, εντούτοις η εφεδρική παραγωγική ικανότητα είναι λιγοστή. Επιπλέον, η προσφορά αργού από χώρες, όπως η Βενεζουέλα, η Λιβύη και η Νιγηρία, πλήττεται είτε από οικονομικές κρίσεις, είτε από πολιτικές αναταραχές. Παρ όλα αυτά, οι αναλυτές της Goldman Sachs προβλέπουν ότι το πετρέλαιο δεν θα υπερβεί τα όρια των 100 δολαρίων.
4. Ποιος κερδίζει από τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου;
Οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής πετρελαίου είναι αναδυόμενες οικονομίες. Πρωτοστατεί η Σαουδική Αραβία με μια καθαρή παραγωγή πετρελαίου που ισούται με σχεδόν το 21% του ΑΕΠ της, ποσοστό περισσότερο από το διπλάσιο της Ρωσίας, της αμέσως επόμενης από τις 15 μεγάλες αναδυόμενες αγορές, με βάση τη κατάταξη του “Bloomberg Economics”. Άλλοι κερδισμένοι από τις υψηλές τιμές, θα μπορούσαν να είναι η Νιγηρία και η Κολομβία. Η αύξηση των εσόδων από πωλήσεις πετρελαίου θα βοηθήσει στην βελτίωση των δημοσιονομικών τους, και των ελλειμμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, επιτρέποντας στις κυβερνήσεις αυτές να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες, γεγονός που θα οδηγήσει σε περισσότερες επενδύσεις.
4. Ποιος χάνει;
Η “Bloomberg Economics” έχει κατατάξει τις μεγάλες αναδυόμενες αγορές με βάση το πόσο ευάλωτες είναι στις μεταβολές των τιμών πετρελαίου, των αμερικανικών επιτοκίων, και τον προστατευτισμό.
Χώρες, όπως η Ινδία, η Κίνα, η Ταϊβάν, η Χιλή, η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Ουκρανία, είναι από τις πρώτες στη λίστα. Περισσότερες πληρωμές για εισαγωγή πετρελαίου, θα πιέσουν τα οικονομικά τους και θα τις καταστήσουν πιο ευάλωτες στα αυξανόμενα αμερικανικά επιτόκια.
Ένας από τους μεγαλύτερους νικητές, δηλαδή η Νορβηγία, επίσης μπορεί να βρεθεί στη πλευρά των χαμένων: Ο Oystein Olsen, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Νορβηγίας, προειδοποίησε ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στη δυτική Ευρώπη κινδυνεύει να αντιμετωπίσει προβλήματα αν η βιομηχανία της χώρας δεν καταφέρει να ελέγξει τα κόστη.
5. Τι σημαίνει πετρέλαιο στα 100 δολάρια για τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη ;
Το πρόβλημα για τις ΗΠΑ θα είναι πολύ μικρότερο απ’ ότι στο παρελθόν, εξαιτίας της έκρηξης στη παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου. Ένας παλαιός κανόνας αναμεσα στους οικονομολόγους, ήταν ότι για κάθε αύξηση του πετρελαίου κατά 10 δολάρια, μειώνεται την επόμενη χρονιά κατά 0,3% η ανάπτυξη του αμερικανικού ΑΕΠ. Πλέον όμως, όπως ανέφερε και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics, Mark Zandi, το πλήγμα δεν πρόκειται να είναι μεγαλύτερο από περίπου 0,1%.
Βέβαια, παρ’ ότι η αμερικανική βιομηχανία δεν θα αισθανόταν τόσο πολύ τις συνέπειες από μια εκτίναξη του πετρελαίου στα 100 δολάρια, δεν θα ίσχυε το ίδιο για τα φτωχότερα αμερικανικά νοικοκυρια, που θα την ένιωθαν στην αντλία. Κάθε χρόνο ξοδεύουν για αγορά βενζίνης, περίπου το 8% του εισοδήματός τους προ φόρων, όταν για τα πλουσιότερα αμερικανικά νοικοκυριά, το αντίστοιχο ποσοστό αντιστοιχεί σε μόλις 1%.
6. Πετρέλαιο στα 100 δολάρια θα οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό παγκοσμίως;
Συνήθως οι τιμές ενέργειας συμμετέχουν με αυξημένο βάρος στο καλάθι του καταναλωτή, και αυτός είναι συχνά ο λόγος, που πολλές μετρήσεις, όπως και εκείνες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED), φροντίζουν να μετρούν το πληθωρισμό με και χωρίς το ασταθές κόστος της ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση μια σημαντική αύξηση των τιμών πετρελαίου θα οδηγούσε σε μια πιο ανθεκτική αύξηση για τον πληθωρισμό παγκοσμίως, ειδικά στο σκέλος των μεταφορών και των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας.
7. Τι θα σήμαινε η εκτίναξη του πετρελαίου σε αυτά τα επίπεδα για τις κεντρικές τράπεζες;
Εφόσον οι τιμές του πετρελαίου αυξήσουν τον πληθωρισμό, τότε οι κεντρικοί τραπεζίτες θα έχουν έναν ακόμη λιγότερο λόγο προκειμένου να διατηρήσουν χαλαρή τη νομισματική πολιτική. Στη περίπτωση για παράδειγμα της Ινδίας, από τις πιο εκτεθειμένες οικονομίες διεθνώς, η κεντρική τράπεζα της χώρας έχει ήδη προειδοποιήσει για τον αντίκτυπο καθώς, το πετρέλαιο, δηλαδή το μεγαλύτερο ποσοστό εισαγωγών της χώρας, γίνεται ήδη ακριβότερο. Μεγαλύτερες πιέσεις στις τιμές θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν ταχύτερο περιορισμό της νομισματικής πολιτικής σε οικονομίες όπως η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες και η Νότια Αφρική.
POPEK.GR / ENERGY PRESS
