This site uses cookies for analytics and to improve your experience. By clicking Accept, you consent to our use of cookies. Learn more in our privacy policy.
Δύο στελέχη των δυνάμεων ασφαλείας του Ιράκ σκοτώθηκαν και άλλα τρία τραυματίστηκαν χθες Δευτέρα σε επιθέσεις τζιχαντιστών της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) στην περιοχή Άλας, όπου βρίσκεται πετρελαιοπηγή, στη βόρεια επαρχία Σαλαχουντίν, ανακοίνωσε ο ιρακινός στρατός.
Η πετρελαιοπηγή Άλας, 35 χιλιόμετρα νότια από τη Χαουίτζα, υπήρξε μια από τις σημαντικότερος πηγές προσόδων του ΙΚ, που ανακήρυξε το 2014 την εγκαθίδρυση του «χαλιφάτου» του στα τμήματα της επικράτειας του Ιράκ και της Συρίας που είχε κυριεύσει.
Η κυβέρνηση του Ιράκ ανήγγειλε τη νίκη της επί των σουνιτών εξτρεμιστών στα τέλη του 2017, αφού οι τζιχαντιστές απωθήθηκαν από όλες τις κοινότητες που κατείχαν στη χώρα. Έκτοτε, το ΙΚ επιδίδεται σε τακτικές ανταρτοπολέμου και ανορθόδοξου πολέμου, με σκοπό να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση στη Βαγδάτη.
«Στοιχεία τρομοκρατικών συμμοριών του Νταές [σ.σ. ακρώνυμο του ΙΚ στα αραβικά] επιτέθηκαν σε δύο σημεία ελέγχου στην περιοχή της πετρελαιοπηγής Άλας στην επαρχία Σαλαχουντίν», ενώ «αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός κατέστρεψε όχημα που ανήκε στις δυνάμεις ασφαλείας οι οποίες στάθμευαν εκεί» με αποτέλεσμα δύο στελέχη τους «να γίνουν μάρτυρες», αναφέρει ανακοίνωση του επιτελείου.
Οι τζιχαντιστές εξάλλου άνοιξαν πυρ εναντίον στελεχών των δυνάμεων ασφαλείας που προσπαθούσαν να περισυλλέξουν τα πτώματα, τραυματίζοντας άλλα τρία, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Μεικτή δύναμη, αποτελούμενη από τακτικά στρατεύματα και παραστρατιωτικούς των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης, που υποστηρίζονται κατά κύριο λόγο από το Ιράν, χτενίζει την περιοχή για να εντοπίσει τους δράστες της επίθεσης, κατά την ανακοίνωση.
Την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου παραδόθηκαν, με τη συμβολή του Δημάρχου Ρεθύμνου Γιώργου Μαρινάκη, πέντε χιλιάδες λίτρα πετρέλαιο κίνησης ως δωρεά της εταιρείας Μotoroil του Ομίλου Βαρδή Ι. Βαρδινογιάννη, προς το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Το πετρέλαιο θα χρησιμοποιηθεί για την θέρμανση άπορων φοιτητών που διαμένουν στις φοιτητικές εστίες του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο.
Η Σαουδική Αραβία πρέπει να εγκαταλείψει την προσπάθειά της να έχει διαρκώς υπό τον έλεγχό της την παγκόσμια αγορά αργού πετρελαίου και να επιστρέψει στην πολιτική της άντλησης ποσοτήτων κατά βούληση, την οποία είχε υιοθετήσει για σύντομο χρόνο το 2014, υπό τον μακροβιότερο υπουργό Πετρελαίου της, Ali Al-Naimi.
Στον μερκαντιλιστικό κόσμο στον οποίο ζούμε, όπου οι αποφάσεις βασίζονται στο στενό εθνικό συμφέρον, δεν βγάζει κανένα απολύτως νόημα ο παραγωγός πετρελαίου με το χαμηλότερο κόστος παγκοσμίως να επιχορηγεί – συγκρατώντας με τεχνητό τρόπο ψηλά τις τιμές – το σχιστολιθικό πετρέλαιο και να στηρίζει τους υπόλοιπους προμηθευτές, που εξορύσσουν με υψηλό κόστος.
Φυσικά όταν το Ριάντ προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση, οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου θα καταρρεύσουν, όπως συνέβη το 1986, όταν η χώρα εγκατέλειψε οριστικά τις επίσημες – “κλειδωμένες” τιμές πώλησης. Στη συνέχεια, όμως, οι επενδυτές όλου του κόσμου θα καταστούν συμμέτοχοι σε κάθε τι σαουδαραβικό: στην IPO της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας του βασιλείου, στη χρηματοδότηση που απαιτείται για τη απασχόληση και ευζωία ενός νεαρού και υποαπασχολούμενου πληθυσμού, στο φιλόδοξο Όραμα 2030 του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν για τη μεταμόρφωση της οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας μέσω της απεξάρτησής της από το πετρέλαιο.
Παρά τους κινδύνους, είναι καιρός να παραδεχτούμε ότι η “χειραγώγηση” της αγοράς αποτυγχάνει, παρόλο που η Σαουδική Αραβία και οι “σύμμαχοί” ισχυρίζονται ότι δεν είναι έτσι.
Η συμφωνία του OPEC+ αποσκοπούσε στην αποστράγγιση των πλεοναζόντων αποθεμάτων σε έξι μήνες. Τώρα όμως πλησιάζουμε στον τέταρτο χρόνο κατά τον οποίο η Σαουδική Αραβία, ως ηγετική δύναμη μιας παγκόσμιας συμμαχίας, προσπαθεί να οδηγήσει σε άνοδο την τιμή του πετρελαίου με βιώσιμο τρόπο – και αποτυγχάνει.
Η μείωση της παραγωγής δεν φέρνει την προσδοκώμενη αύξηση τιμών
Για κάποιο διάστημα φαινόταν ότι οι περικοπές στην παραγωγή είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα αποθέματα υποχώρησαν και οι τιμές του Brent αυξήθηκαν από περίπου 45 δολάρια το βαρέλι τον Ιούνιο του 2017 στα 86 δολάρια τον Οκτώβριο του 2018. Γρήγορα ωστόσο υποχώρησαν στα 50 δολάρια και ένας δεύτερος γύρος περικοπών που άρχισε τον Ιανουάριο απέτυχε να τις κρατήσει πάνω από τα 60 δολάρια. Ακόμη και η προσωρινή απώλεια περισσότερου από το ήμισυ της πετρελαϊκής παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας – και του μεγαλύτερου μέρους διαθέσιμης παραγωγικής ικανότητας του κόσμου – λόγω μιας επίθεσης σε δύο από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις επεξεργασίας πετρελαίου του βασιλείου απέτυχε να εκτινάξει τις τιμές για περισσότερο από μερικές ημέρες.
Τα τελευταία στοιχεία από τον ίδιο τον OPEC – αλλά και από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας και την Υπηρεσία Ενέργειας των ΗΠΑ – δείχνουν την αποτυχία της συγκεκριμένης πολιτικής.
Τα αποθέματα αργού, εάν δεν υπάρξει νέα περικοπή στην παραγωγή, θα πάρουν και πάλι την ανιούσα
Και οι τρεις προβλέπουν αυξητική τάση στα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου το πρώτο εξάμηνο του 2020, δεδομένου αυτού που αρχίζει να φαντάζει ως μια Αμερική σε μόνιμο εμπορικό πόλεμο. Το παγκόσμιο οικονομικό “μποτιλιάρισμα” έχει οδηγήσει επίσης σε περικοπή των προβλέψεων για αύξηση της ζήτησης πετρελαίου για το τρέχον έτος, αλλά και για το επόμενο. Το μέσο επίπεδο παραγωγής πετρελαίου στη Σαουδική Αραβία το πρώτο οκτάμηνο του 2019 ήταν το χαμηλότερο από το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2014 – ακόμη και εξαιρώντας την πτώση που προκλήθηκε από τις επιθέσεις της 14ης Σεπτεμβρίου στις υποδομές επεξεργασίας πετρελαίου του βασιλείου. Και θα πρέπει να μειωθεί ακόμη περισσότερο το επόμενο έτος εάν η Σαουδική Αραβία θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο της αγοράς.
Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, κορυφαίος εταίρος του βασιλείου στον όμιλο χωρών του OPEC+, ο οποίος έχει συμπηχθεί ως συμμαχία για να διαχειριστεί την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου, είδε την παραγωγή της να συνεχίζει να αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο την ίδια περίοδο, μολονότι πλέον η Μόσχα έχει κυρίαρχο ρόλο στο μπλοκ των πετρελαιοπαραγωγών εξαγωγικών χωρών.
Η Σαουδική Αραβία περικόπτει, η Ρωσία αυξάνει την παραγωγή
Η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να αφήσει τα δύσκολα για τους Αμερικανούς εξορύκτες σχιστολιθικού. Σε τελική ανάλυση, εκείνοι δεν είναι που παράγουν πετρέλαιο με οριακό περιθώριο κέρδους; Όσο η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της συνεχίζουν να περιορίζουν την παραγωγή και να επιδοτούν την παραγωγή σχιστολιθικού, απλώς καθυστερούν την απάντηση στο ερώτημα της βιωσιμότητάς του.
Ήρθε η ώρα να ανακαλύψουμε την πραγματική τιμή του πετρελαίου.
Η Σαουδική Αραβία θα μάθει να δουλεύει με αυτήν με την πάροδο του χρόνου, όπως έκανε και μετά το 1986. Και πιθανότατα θα διαπιστώσει ότι αυτή η τιμή δεν θα είναι τόσο χαμηλή όσο το βασίλειο φοβάται. Τελικά, οι παραγωγοί σχιστολιθικού θα αναγκαστούν να περιορίσουν την παραγωγή – ή και όχι.
Εάν αναγκαστούν να προχωρήσουν σε περικοπή παραγωγής, τότε η Σαουδική Αραβία θα έχει την υποστήριξη τιμών που επιθυμεί, χωρίς να χρειάζεται να μειώσει τη δική της παραγωγή. Εάν, ωστόσο, η παραγωγή σχιστολιθικού μπορέσει απλώς να συνεχίσει να αυξάνεται, ακόμα και σε περιβάλλον χαμηλότερων τιμών, τότε θα αποδειχθεί εμφατικά ότι η καθοδηγούμενη από τη Σαουδική Αραβία πολιτική διαχείριση της αγοράς ήταν ούτως ή άλλως ένα χαμένο στοίχημα.
Θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση οι Σαουδάραβες; Αμφιβάλλουμε.
Ο σημερινός υπουργός Πετρελαίου Αμπντουλαζίζ Μπιν Σαλμάν θεωρεί ως δουλειά του “να διασφαλίσει ότι η υπερπροσφορά αργού δεν θα συνεχιστεί”. Οι σύνοδοι του OPEC και του OPEC+ τον Δεκέμβριο θα οδηγήσουν πιθανότατα σε περαιτέρω περικοπές της παραγωγής και η Σαουδική Αραβία θα αντλήσει ακόμη λιγότερο πετρέλαιο το 2020, σε μια μάταιη προσπάθεια υποστήριξης των τιμών. Θα ήταν ωραίο όμως να πιστεύαμε ότι οι Σαουδάραβες δεν είναι αλλεργικοί στις αλλαγές κατεύθυνσης.
Κοντά σε χαμηλό δύο εβδομάδων έκλεισε τη Δευτέρα το πετρέλαιο καθώς παραμένουν στο προσκήνιο οι ανησυχίες ότι η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα πλήξει την πορεία της ζήτησης τους επόμενους μήνες.
Ειδικότερα, το συμβόλαιο του αργού παραδόσεως Νοεμβρίου έχασε 47 cents ή 0,9% διολισθαίνοντας στα 53,31 δολ. το βαρέλι στο χρηματιστήριο Εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης. Το συμβόλαιο Νοεμβρίου λήγει με την ολοκλήρωση των συναλλαγών αύριο.
Σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η Ford, αποδείχτηκε πως οι περισσότεροι θέλουν κάποια στιγμή να αποκτήσουν ένα ηλεκτρικό όχημα, με το 45% να σημειώνει πως το μεγαλύτερο όφελος θα είναι η κατάργηση των στάσεων για ανεφοδιασμό στα πρατήρια υγρών καυσίμων. Ωστόσο, το 40% θεωρεί πως η μετάβαση από τη συμβατική, στην ηλεκτροκίνηση έχει ακόμα πολύ δρόμο.
Με αυτά τα δεδομένα, η Ford δημιούργησε μια εφαρμογή στο νέο All-Electric website της, επιτρέποντας στους χρήστες να καταχωρούν τις καθημερινές διαδρομές τους και να βλέπουν πόσα χιλιόμετρα μπορούν να διανύουν ανάμεσα σε δύο φορτίσεις, με εκτιμώμενη αυτονομία τα 600 χιλιόμετρα.
Τα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι τα παρακάτω
-Σχεδόν 9 στους 10 (84%) ιδιοκτήτες ή υποψήφιοι αγοραστές υβριδικών και ηλεκτρικών οχημάτων συμφωνούν ότι τα ηλεκτρικά οχήματα είναι απολαυστικά στην οδήγηση.
-Οι 3 στους 4 καταναλωτές φιλοδοξούν να αποκτήσουν ηλεκτρικό όχημα κάποια στιγμή, από τους οποίους το 92% είναι Κινέζοι, το 73% Ευρωπαίοι και το 53% Αμερικανοί.
-Σχεδόν οι 3 στους 4 (73%) ιδιοκτήτες ή υποψήφιοι αγοραστές υβριδικών και ηλεκτρικών οχημάτων συμφωνούν ότι είναι εύκολη η απόκτηση και λειτουργία ενός ηλεκτρικού οχήματος.
-Σχεδόν οι 9 στους 10 (87%) πιστεύουν ότι χρειάζεται ειδική πρίζα για τη φόρτιση ενός ηλεκτρικού οχήματος.
-Η έλλειψη υποδομής φόρτισης (49%), η σύντομη διάρκεια ζωής της μπαταρίας (43%) και η ανάγκη για συχνή φόρτιση (38%) είναι οι κύριες ανησυχίες των αγοραστών για την απόκτηση ενός ηλεκτρικού οχήματος.
Την ελπίδα ο συντονισμός της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Τουρκία στη Συρία να βοηθήσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή εκφράζει η Ρωσία, όπως δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων RIA.
Μιλώντας στη διάρκεια επίσκεψης στην Κίνα, ο Σόιγκου δήλωσε πως το ζήτημα της προστασίας των φυλακών, όπου κρατούνται μέλη της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, πρέπει να επιλυθεί επειγόντως.
Την ίδια ώρα, ο Ρεπουμπλικάνος Γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, ένας από τους πιο σφοδρούς επικριτές του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την απόφασή του να αποσύρει τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις από την Συρία, δήλωσε χθες Κυριακή ότι τώρα πιστεύει πως είναι πιθανές «ιστορικές λύσεις».
Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News ο Γκράχαμ δήλωσε ότι συζήτηση που είχε με τον πρόεδρο Τραμπ στην διάρκεια του Σαββατοκύριακου ενίσχυσε την αισιοδοξία του για το ενδεχόμενο επίτευξης μιας λύσης που θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια της Τουρκίας και των Κούρδων και παράλληλα την αντιμετώπιση της απειλής του Ισλαμικού Κράτους.
«Είμαι ολοένα και πιο αισιόδοξος ότι μπορούμε να βρούμε μερικές ιστορικές λύσεις στην Συρία, οι οποίες μας διέφευγαν επί χρόνια, αν παίξουμε σωστά τα χαρτιά μας» δήλωσε ο Γκράχαμ στην εκπομπή «Sunday Morning Futures».
Ο γερουσιαστής είπε, όπως μεταδίδει το ΑΜΠΕ, ότι ο πρόεδρος Τραμπ είναι προετοιμασμένος να χρησιμοποιήσει την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ πάνω από μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη υπό τον έλεγχο διεθνών δυνάμεων, προσθέτοντας ότι η χρήση αεροπορικής ισχύος θα μπορούσε να διασφαλίσει ότι «δεν θα διαφύγουν» οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους που κρατούνται στην περιοχή.
Ο ίδιος πιστεύει πως οι ΗΠΑ και οι κουρδικές δυνάμεις που εδώ και καιρό πολέμησαν στο πλευρό της Ουάσιγκτον (κατά του Ισλαμικού Κράτους) μπορούν να συμπράξουν σε ένα κοινό εγχείρημα για τον εκσυγχρονισμό των πετρελαιοπηγών στο έδαφος της Συρίας, με τα κέρδη από το εγχείρημα αυτό, να πηγαίνουν στους Κούρδους.
«Ο πρόεδρος Τραμπ σκέφτεται έξω από το κουτί» σχολίασε ο Γκράχαμ για τις σκέψεις του Αμερικανού προέδρου, αναφορικά με το πετρέλαιο της περιοχής.
«Ο Αμερικανός πρόεδρος εκτιμά αυτό που έκαναν οι Κούρδοι.
»Θέλει να διασφαλίσει ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν θα επιστρέψει.
»Αναμένω ότι θα εξακολουθήσουμε να συνεργαζόμαστε με τους Κούρδους στα ανατολικά της Συρίας, ώστε να εξασφαλιστεί ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν θα ανακάμψει» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής.
Συναγερμό χτυπά ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ΙΕΑ, καθώς από το 2010 έως το 2018 έχουν τετραπλασιαστεί οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα SUV λόγω της εκρηκτικής αύξησης των πωλήσεών τους!
Κύριο μέλημα του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας ΙΕΑ από την ίδρυσή του το 1974 είναι να βρίσκει λύσεις και απαντήσεις στο ερώτημα, πώς μπορεί να συνδυαστεί η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας με τη μειωμένη προσφορά ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Οι προσπάθειες που γίνονται τις τελευταίες δεκαετίες κινδυνεύουν ωστόσο να ναυαγήσουν εξαιτίας της αλματώδους ζήτησης για βαριά και ενεργοβόρα οχήματα SUV σε παγκόσμιο επίπεδο. Μάλιστα, η ετήσια έκθεση του ΙΕΑ, ‘’World Energy Outlook’’, θα περιλαμβάνει ως κεντρικό θέμα αυτό το «υποτιμημένο πεδίο της ενεργειακής συζήτησης, όπως ανακοίνωσαν η υπεύθυνη της έρευνας Λάουρα Κόζι και ο Έλληνας συνεργάτης της, Απόστολος Πετρόπουλος.
Οι δύο επιστήμονες προδημοσιοποίησαν ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία, ώστε να αποκτήσουμε μία εικόνα του προβλήματος. Σύμφωνα με αυτά, το 2010 κυκλοφορούσαν σε όλον τον πλανήτη 35 εκατομμύρια οχήματα ελεύθερου χρόνου (SUV), ενώ το 2018 ξεπεράσε ο αριθμός τους τα 200 εκατομμύρια. Τον προηγούμενο χρόνο ήταν το ένα στα δύο καινούρια αυτοκίνητα, που πωλήθηκαν στις ΗΠΑ, ένα μοντέλο της συγκεκριμένης κατηγορίας, όμως και οι υπόλοιπες μεγάλες αγορές ακολουθούν αυτή την τάση με μία χρονική υστέρηση μερικών ετών. Αρα, εκτιμά η IEA, ότι η αύξηση θα συνεχιστεί και στο μέλλον.
Στις αρχές της εβδομάδας, δύο μέρες πριν αρχίσει η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης, η Ελεγκτική Υπηρεσία Τελωνειακών Ελέγχων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων εντόπισε τρία πλοία στη Χαλκίδα με συνολικά 51.249 λίτρα πετρελαίου ναυτιλίας, τα οποία και δέσμευσε. Οντας αδασμολόγητο, το ναυτιλιακό πετρέλαιο μπορεί να αποφέρει σημαντικότατα κέρδη εάν «βγει στη στεριά» και πουληθεί ως πετρέλαιο θέρμανσης, το οποίο είναι κατά πολύ ακριβότερο λόγω των δασμών και του ΦΠΑ. Πρόκειται για κλασικό παράδειγμα του λαθρεμπορίου πετρελαίου που, όπως και σε άλλες χώρες, έτσι γίνεται και στην Ελλάδα.
Μόνο που στην Ελλάδα η κατανάλωση πετρελαίου για θέρμανση είναι υψηλότατη σε σχέση με άλλες χώρες που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, ενώ, λόγω της ισχυρής θέσης της στη ναυτιλία, έχει και μεγαλύτερη πρόσβαση σε αδασμολόγητα ναυτιλιακά καύσιμα. Ετσι, το λαθρεμπόριο έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, που οι εκτιμήσεις για τα διαφυγόντα έσοδα από δασμούς και φόρους του Δημοσίου υπολογίζονται από 225 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ), έως και ένα δισεκατομμύριο ευρώ, σύμφωνα με τους προ ετών υπολογισμούς ορισμένων εγγράφων εργασίας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Εκτοτε πολλά μέτρα έχουν ληφθεί, μεταξύ των οποίων και η μερική εξίσωση των τελών και φόρων του πετρελαίου θέρμανσης με το πετρέλαιο κίνησης. Ομως, ακόμη και σήμερα, όπως αποδεικνύει η περίπτωση των τριών πλοίων στις αρχές της εβδομάδας, αλλά και πολλές άλλες παραβάσεις πριν από αυτή, το λαθρεμπόριο συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Η αδυναμία των ελεγκτικών αρχών, εξαιτίας απουσίας μέσων και ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και εκσυγχρονισμού των ψηφιακών δυνατοτήτων τους, αφήνει ορθάνοιχτη την πόρτα σε κάθε λογής επιτήδειους να επωφεληθούν από τη λάθρα διάθεση πετρελαίου.
Φυσικά, η κεντρική αιτία για το λαθρεμπόριο είναι οι διαφορετικοί δασμοί και φόροι που επιβάλλονται σε κάθε διαφορετική χρήση πετρελαίου, που με τη σειρά τους πηγάζουν από την πολιτική που ασκεί η εκάστοτε κυβέρνηση αναφορικά με επιμέρους δραστηριότητες. Οι διαφορετικές τελικές τιμές, σε ένα περιβάλλον ατελών ελέγχων, θα δίνουν πάντοτε ισχυρό κίνητρο σε κάποιους να προσπαθήσουν να επωφεληθούν από τη διάθεση ενός φθηνού τύπου σε ακριβότερες χρήσεις. Και ενώ στο πετρέλαιο κίνησης πλέον τα πράγματα έχουν δυσκολέψει (πολύ χαμηλό θείο και προσθήκη βιοντίζελ σε ποσοστό 7%, ελέω ευρωπαϊκών κανονισμών), η διάθεση του άλλου πετρελαίου, μεταξύ ναυτιλίας, θέρμανσης, αγροτικής χρήσης, αλιείας, βιομηχανικής χρήσης κ.λπ., είναι τεχνικά δυνατή. Τι κι αν είναι χρωματισμένο το ίδιο πετρέλαιο διαφορετικά για κάθε χρήση. Το κέρδος του arbitrage μεταξύ των τιμών είναι τέτοιο, που έχει οδηγήσει τους επιτήδειους να αποκτήσουν δυνατότητες αποχρωματισμού ή ακόμα και εξουδετέρωσης των απλών ιχνηθετών που μπαίνουν σε κάποιος τύπους.
Η προφανής απάντηση στο όλο πρόβλημα, το οποίο στερεί πόρους εκατοντάδων εκατομμυρίων από τον προϋπολογισμό αλλά και υπονομεύει τον υγιή ανταγωνισμό στην αγορά, αφού κάποιοι πλήρωναν τα καύσιμά τους παρανόμως φθηνότερα από άλλους, είναι η χρήση ενός και μόνο τύπου πετρελαίου σε ολόκληρη την αγορά, υποστηρίζει μια ολοένα και αυξανόμενη μερίδα ειδικών. «Ο ελέφαντας στο δωμάτιο της συζήτησης για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου είναι η πλήρης εξίσωση των δασμών και φόρων σε όλους του τύπους πετρελαίου», αναφέρει στην «Κ» πηγή που έχει ασχοληθεί χρόνια με το ζήτημα. Υπάρχουν όμως προβλήματα και σε αυτή την κατεύθυνση. Ενα είναι το γεγονός πως το πετρέλαιο κίνησης προϋποθέτει πολύ υψηλές προδιαγραφές ποιότητας, συν την προσθήκη βιοντίζελ, γεγονός που σημαίνει πως, αν ληφθεί αυτό ως βάση, θα ανέβει το κόστος για το πετρέλαιο όλων των άλλων χρήσεων. Μπορεί όμως εδώ να έρθει το κράτος και με την παροχή πιστώσεων, επιστροφών ή και κάποιων μηχανισμών αντιλογισμού, να εξισορροπήσει την κατάσταση μετά τη διάθεση του καυσίμου, απαντούν οι υποστηρικτές αυτής της προσέγγισης. Οπως, δηλαδή, κάνει τώρα στην επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης με το σχετικό επίδομα. Φυσικά, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός τέτοιου μηχανισμού απαιτεί σημαντική προσπάθεια και πόρους από την πλευρά του Δημοσίου, αλλά και εκτενή διαβούλευση με τους χρήστες. Ομως, τα οφέλη για τα έσοδά του, όπως και για το περιβάλλον και την εξυγίανση του ανταγωνισμού, είναι προφανώς τεράστια. Αν και αυτό δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί σε κάποιο ευρωπαϊκό κράτος, η υψηλή παραβατικότητα και στην Ε.Ε. έχει ισχυροποιήσει τα σχετικά επιχειρήματα. Οπως και τα προφανή οφέλη για το περιβάλλον, αφού θα υπάρχει βελτίωση του καυσίμου για να ταιριάζει και στην κίνηση και στη θέρμανση. Ενας τύπος πετρελαίου με ενιαία δασμολογική και φορολογική αντιμετώπιση που θα διατίθεται στη λιανική με μία τιμή. Ετσι, θα εξαφανιστεί το κίνητρο για τη λαθρεμπορία, που βασίζεται στις υπάρχουσες τιμολογιακές διαφοροποιήσεις μεταξύ πετρελαίου για διαφορετικές χρήσεις, υποστηρίζουν.
Η άλλη οδός, αυτή που ακολουθεί τώρα το Δημόσιο, όπως και τα άλλα ευρωπαϊκά και όχι μόνον κράτη –που όμως δεν έχουν πάντα τόσο μεγάλη εξάρτηση από το πετρέλαιο θέρμανσης όσο η Ελλάδα–, είναι αυτή των ελέγχων. Σε αυτό το πλαίσιο εισήχθη και το σύστημα εισροών – εκροών, ώστε να παρακολουθούνται οι αδικαιολόγητες διαφορές στις δεξαμενές. Ομως, αν και έχει σημειωθεί πρόοδος, ακόμη οι εφαρμογές των ελεγκτικών αρχών δεν διαθέτουν πλήρη δυνατότητα συναγερμών όταν καταγράφονται ύποπτες διαφορές. Τα στοιχεία αποστέλλονται, αλλά δεν είναι βέβαιο πως μπορούν να κινητοποιήσουν τους ελέγχους, να εγείρουν συναγερμό. Ακόμα και η μη αποστολή στοιχείων δεν πυροδοτεί κάποια «κόκκινη σημαία», εξηγεί στην «Κ» κορυφαίο στέλεχος της ελληνικής πετρελαϊκής βιομηχανίας. Η ίδια πηγή εξηγεί πως απαιτείται μεγάλη επένδυση σε νέο λογισμικό για να γίνει αυτό. Επιπλέον, καλό είναι να σημειωθεί ότι το 2009 η δύναμη του σώματος των τελωνειακών αριθμούσε 3.180 άτομα, έναντι μόλις 2.180 ατόμων σήμερα, ενώ κάπου στα μέσα αυτής της περιόδου, το 2015, είχαν φτάσει τους 1.840. Ενα άλλο μέτρο που εκτιμάται πως θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα –εφόσον συνοδεύεται από πυκνούς και αποτελεσματικούς ελέγχους– είναι η διαδικασία ιχνηθέτησης των καυσίμων με χαμηλό συντελεστή ειδικού φόρου κατανάλωσης με μοριακό τρόπο, που να μην είναι δυνατόν να εξουδετερώνεται από τους επίδοξους λαθρέμπορους. Να μπορεί, δηλαδή, ο ελεγκτής να βρει αν το πετρέλαιο στη δεξαμενή της πολυκατοικίας είναι ναυτιλιακό, που δεν έχει υποβληθεί σε δασμούς και φόρους. Αλλά και εδώ απαιτούνται διεξοδικοί έλεγχοι.
Σε κάθε περίπτωση, το μόνο σίγουρο είναι ότι όσο η σχέση κόστους – οφέλους είναι ελκυστική για τους επιτήδειους, το λαθρεμπόριο θα συνεχίζεται, όπως άλλωστε εξηγούν οι στοιχειώδεις αρχές της οικονομικής θεωρίας.
Το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης της ΑΑΔΕ
Δέκα χρόνια μετά την ψήφιση του πρώτου πακέτου μέτρων για την πάταξη του λαθρεμπορίου, η παραβατικότητα εξακολουθεί να αποτελεί μάστιγα για την αγορά, το Δημόσιο συνεχίζει να χάνει έσοδα και ο καταναλωτής να «επιδοτεί» ακουσίως τον αθέμιτο ανταγωνισμό των επιτηδείων εις βάρος των επιχειρηματιών που επενδύουν και λειτουργούν νόμιμα.
Η εικόνα που μετέφερε προ ημερών στην καθιερωμένη ετήσια συνάντηση με τους δημοσιογράφους ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ) είναι τουλάχιστον θλιβερή όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της πολιτείας να εφαρμόσει τη νομοθεσία και να ελέγξει την παραβατικότητα. «Η αγορά δεν αντέχει άλλες καθυστερήσεις», είναι το μήνυμα που έστειλε ο ΣΕΕΠΕ στην κυβέρνηση και προτείνει συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να μην γίνουν άλλα λάθη και σχεδιασμοί που δεν μπορούν να λειτουργήσουν και καταλήγουν αναξιοποίητοι, όπως, για παράδειγμα, το σύστημα εισροών – εκροών, στο οποίο πρατήρια και εταιρείες επένδυσαν πάνω από 100 εκατ. ευρώ. Και αυτό διότι υπάρχουν ακόμη σημαντικές εκκρεμότητες, με αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, το σύστημα να μην λειτουργεί ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά, να μην υπάρχουν επαρκείς τρόποι διασταύρωσης στοιχείων, να μην έχει εκδοθεί η υπουργική απόφαση για τις φορολογικές αποθήκες και να μην έχουν οριστεί προδιαγραφές για τα GPS στα βυτιοφόρα.
Το σύστημα εισροών – εκροών, στο οποίο πρατήρια και εταιρείες επένδυσαν πάνω από 100 εκατ., δεν έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία.
Από την πλευρά της η ΑΑΔΕ, ερωτηθείσα σχετικά από την «Κ», σημειώνει πως τα συγκριτικά έσοδα ειδικού φόρου κατανάλωσης εννεαμήνου για τα έτη 2015-2019 εμφανίζουν μικρή μείωση της κατανάλωσης βενζίνης, μεγάλες αυξήσεις στα έσοδα από πετρέλαιο κίνησης και υγραέριο κίνησης, τα οποία πιθανολογείται πως οφείλονται στις αλλαγές των καταναλωτικών προτιμήσεων στην απόκτηση οχημάτων. Τα έσοδα από πετρέλαιο θέρμανσης εμφανίζεται να έχουν ξεπεράσει κατά 0,4% τα έσοδα του 2015.
Η ΑΑΔΕ εξηγεί πως οι τελωνειακές υπηρεσίες της «έχουν εκπονήσει επιχειρησιακά σχέδια ελέγχου καυσίμων με στόχο την εντατικοποίηση και τον συντονισμό στον τομέα του ελέγχου, ενώ πραγματοποιεί τελωνειακές επιχειρήσεις στις οποίες συμμετέχουν όλες οι τελωνειακές μονάδες, σε πανελλαδική κλίμακα, σε διαφορετικά σημεία και χρονικές περιόδους, καθ’ όλο το 24ωρο και την εβδομάδα. Επιπλέον, διενεργούνται έλεγχοι άμεσης επέμβασης (εντός 1 ώρας) και στοχευμένοι σε πρατήρια υγρών καυσίμων από κλιμάκια ελέγχου της τελωνειακής και φορολογικής υπηρεσίας με βάση τους συναγερμούς του συστήματος εισροών – εκροών. Πρόσθετοι έλεγχοι δίωξης διενεργούνται από εννέα κινητές ομάδες ελέγχου (ΚΟΕ). Επίσης, έλεγχοι δίωξης διενεργούνται με τα αντιλαθρεμπορικά σκάφη στον θαλάσσιο χώρο, με τη συνδρομή της θαλάσσιας ομάδας ελέγχου (ΘΟΕ)».
Υπογραμμίζει επίσης πως «με ίδια μέσα η ΑΑΔΕ δημιούργησε ηλεκτρονική εφαρμογή καταγραφής των συνοδευτικών παραστατικών που καλύπτουν τη διακίνηση φορτηγών οχημάτων, καθώς και των αγαθών που εισέρχονται και εξέρχονται από τη χώρα μας και ανέπτυξε κοινά κλιμάκια από τελωνειακούς και εφοριακούς ελεγκτές στους οδικούς άξονες που συνδέουν τη χώρα μας με τη Βουλγαρία. Με τον τρόπο αυτό καταγράφονται ηλεκτρονικά, σε πραγματικό χρόνο, κατά την είσοδο και την έξοδο, μεγάλος αριθμός οχημάτων και τα συνοδευτικά έγγραφά τους, καθιστώντας την εφαρμογή μια επιπλέον πηγή πληροφοριών ύποπτων φορτίων που διαβιβάζονται σε τελωνεία και ΔΟΥ και σε ορισμένες περιπτώσεις που χρειάζεται κοινή δράση στο συντονιστικό επιχειρησιακό κέντρο (ΣΕΚ) κατά του λαθρεμπορίου προϊόντων που υπόκεινται σε ΕΦΚ».
Επίσης, έχει συσταθεί στην ΑΑΔΕ μεικτό διυπηρεσιακό συλλογικό όργανο, το συντονιστικό επιχειρησιακό κέντρο (ΣΕΚ), με τη συμμετοχή όλων των υπηρεσιών δίωξης (Λιμενικό Σώμα, Ελληνική Αστυνομία, Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και ΕΦΚ, ΣΔΟΕ, Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, Γενική Γραμματεία Εμπορίου, Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων) για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου προϊόντων που υπόκεινται σε ΕΦΚ. Στον τομέα των καυσίμων, το 2017 ανέλαβε 3 υποθέσεις, το 2018 ασχολήθηκε με 12 υποθέσεις και το 2019 με 19 υποθέσεις. Από αυτές τις υποθέσεις έχουν κατασχεθεί 6 δεξαμενές και 146.160 Kgr μείγματα πετρελαίου.
Οι βασικές μέθοδοι δράσης των κυκλωμάτων στην εγχώρια αγορά
Το λαθρεμπόριο είναι η διάθεση στην κατανάλωση ενός προϊόντος χαμηλού φορολογικού συντελεστή, ως προϊόν υψηλότερου συντελεστή, κατά την οποία ο λαθρέμπορος καρπώνεται τη διαφορά των φόρων και δασμών, η οποία είναι πολύ σημαντική. Το λαθρεμπόριο, ως παράνομη πρακτική, είναι αυτοτροφοδοτούμενη και όσο συνεχίζεται τόσο ενισχύεται, εξηγεί ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ). «Για παράδειγμα, ένα πρατήριο καυσίμων που διακινεί λαθραία καύσιμα έχει τη δυνατότητα να πουλά πολύ φθηνότερα από τους ανταγωνιστές του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το πρατήριο αυτό να αυξάνει τις πωλήσεις και τα μερίδια αγοράς του στην περιοχή όπου δραστηριοποιείται και σταδιακά να καθιστά μη βιώσιμα τα γειτονικά του πρατήρια που δουλεύουν νόμιμα, οδηγώντας τα σε κλείσιμο», αναφέρει ο ΣΕΕΠΕ. Επίσης, τα έσοδα από το λαθρεμπόριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους παράνομους σκοπούς και έτσι να ενισχύουν φαινόμενα διαφθοράς. Τις επιπτώσεις αυτές σημειώνουν όχι ενώσεις προστασίας της αγοράς ή το Δημόσιο, αλλά ο ίδιος ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών. Οι κύριοι τρόποι λαθρεμπορίου, σύμφωνα με τον ΣΕΕΠΕ, είναι οι εξής:
– Πετρέλαιο θέρμανσης. Είναι δυνατόν να διοχετευτεί κυρίως από εταιρείες εμπορίας, πρατήρια υγρών καυσίμων, πωλητές πετρελαίου θέρμανσης ή/και μεταφορείς σε πρατήρια ή σε άλλους καταναλωτές (αγρότες, εργοτάξια, βιοτεχνίες, μεταφορικές εταιρείες κ.λπ.), όπου και πωλείται ως πετρέλαιο κίνησης. Τα διαφυγόντα έσοδα είναι η διαφορά ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) μεταξύ θέρμανσης και κίνησης και ο αναλογών σε αυτή ΦΠΑ. Από τον Οκτώβριο του 2012, η διαφορά αυτή περιορίστηκε λόγω της μεταβολής του ΕΦΚ, οδηγώντας έτσι σε περιορισμό αυτού του κινήτρου για λαθρεμπόριο της εν λόγω μορφής και παρέμεινε σχετικά χαμηλή ακόμη και μετά τη μείωση του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης από 330 σε 230 ευρώ το χιλιόλιτρο.
– Πετρέλαιο ναυτιλίας. Είναι δυνατόν να διοχετευτεί παράνομα στην αγορά (πρατήρια, πωλητές πετρελαίου θέρμανσης, μεταφορικές εταιρείες κ.λπ.) από εταιρείες εμπορίας ή τους μεταφορείς βυτιοφόρων ή πλωτών μέσων (σλέπια) και να πωλείται ως πετρέλαιο κίνησης. Δεδομένου ότι τα ναυτιλιακά καύσιμα δεν υπόκεινται σε ΕΦΚ ή ΦΠΑ, τα διαφυγόντα έσοδα του Δημοσίου είναι το σύνολο ΕΦΚ και ΦΠΑ. Οι δυνατότητες λαθρεμπορίας αυτής της κατηγορίας είναι περιορισμένες, σύμφωνα με τον ΣΕΕΠΕ, λόγω του πολύ υψηλού ποσοστού θείου που περιέχει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου ναυτιλίας, που το καθιστά ακατάλληλο για κινητήρες αυτοκινήτων.
Ωστόσο, έχει διατηρηθεί το κίνητρο της λαθρεμπορίας λόγω της δυνατότητας νόθευσης του πετρελαίου θέρμανσης.
– Εικονικές εξαγωγές πετρελαίου κίνησης ή βενζινών. Σε αυτή την περίπτωση, η δυνατότητα για λαθρεμπόριο αφορά καύσιμα που, ενώ δηλώνονται ως εξαγωγές, καταλήγουν σε πρατήρια εντός της χώρας.
