Του Alan Ohnsman
Εάν παρευρισκόσασταν στη συνέντευξη με τον σκυθρωπό Έλον Μάσκ στην αίθουσα συνεδριάσεων ενός ξενοδοχείου εκείνη την ψυχρή μέρα στο Ντιτρόιτ τον Ιανουάριο του 2009, τίποτα δεν θα σας προϊδέαζε ότι η αγωνιζόμενη τότε startup εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla που είχε ιδρύσει θα ολοκλήρωνε την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα έχοντας μια σειρά επιτυχιών στο ενεργητικό της. Εκείνη την εποχή η Tesla είχε σχεδόν ξεμείνει από ρευστό, εν μέσω μιας οδυνηρής ύφεσης, μόλις είχε κλείσει τα γραφεία της στο Μίσιγκαν και πάλευε να παραδώσει τα πρώτα μοντέλα του ηλεκτρικού της αυτοκινήτου Roadster στους αγοραστές τους. Αλλά ένα τηλεφώνημα ήταν αρκετό για να αλλάξει τη διάθεση του Μασκ: η Daimler συμφώνησε να αγοράσει μπαταρίες και κινητήρες της Tesla για έναν πιλοτικό στόλο ηλεκτρικών Mercedes. Ήταν μια μικρή συμφωνία, αλλά η πρώτη από τις πολλές που ακολούθησαν στη συνέχεια και λειτούργησαν ως “σωσίβια” για την Tesla, κρατώντας την στο “παιχνίδι”.
Μια δεκαετία μετά και ενώ το 2019 φτάνει στο τέλος του, ο παρορμητικός και “διχαστικός” Νοτιοαφρικανός επιχειρηματίας είναι πλέον δισεκατομμυριούχος -το Forbes υπολογίζει την καθαρή αξία της περιουσίας του στα 26,8 δισ. δολάρια- και βρίσκεται στη φάση υλοποίησης του οράματός του για ένα μέλλον με “καθαρές” μεταφορές, όπως το περιέγραψε στο “μανιφέστο” του το 2006. Κανείς άλλος δεν έχει διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας στη διαμόρφωση των μελλοντικών μετακινήσεων, παρότι οι πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή ήταν πολλές. Μεταξύ αυτών, η εμφάνιση της Uber και η “επανάσταση” του διαμοιρασμού διαδρομών που ενορχήστρωσε ο φιλόδοξος ιδρυτής της Τράβις Κάλανικ, η είσοδος της Google στην αυτόνομη οδήγηση και δημιουργία της θυγατρικής της Waymo που δραστηριοποιείται στον συγκεκριμένο τομέα, η εμπορευματοποίηση των αισθητήρων λέιζερ LIDAR για ρομποτικά οχήματα που ξεκίνησε η Velodyne, η ανάπτυξη αυτόνομων φορτηγών από startup εταιρείες όπως η TuSimple, και οι εφαρμογές smartphone όπως οι Waze και Moovit που ανέλαβαν ένα μέρος του “βάρους” οργάνωσης των αστικών μετακινήσεων.
Όπως και άλλες εταιρείες πράσινης ενέργειας, η Tesla έλαβε ώθηση από τις κυβερνητικές επιδοτήσεις για την προώθηση εναλλακτικών λύσεων στο πρόβλημα των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων. Έκανε τα πρώτα της βήματα σε ένα γκαράζ της Silicon Valley και εξελίχθηκε σε κανονική αυτοκινητοβιομηχανία το 2010 όταν αγόρασε ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο στο Φρίμοντ της Καλιφόρνια, από την Toyota, αξιοποιώντας τη φθηνή δανειοδότηση του υπουργείου Ενέργειας. Χωρίς αυτή τη μονάδα παραγωγής, η Tesla δεν θα ήταν σε θέση να ξεκινήσει την παραγωγή του Model S το 2012. Το συγκεκριμένο αυτοκίνητο ήταν μια αποκάλυψη, ένα ηλεκτροκίνητο “θαύμα” που ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες και τροφοδότησε την εκτίναξη της μετοχής της. Ακολούθησε το 2015, μετά από πολλές καθυστερήσεις και αναβολές, το Model X, το πρώτο αλλά ακριβό crossover μοντέλο της εταιρείας. Ωστόσο, το επόμενο μεγάλο στοίχημα του Μασκ ήταν το οικογενειακό Model 3 το 2017, που είχε στόχο να αποτελέσει το πρώτο οικονομικά προσιτό μοντέλο της Tesla.
Ο Μασκ -η αρχική περιουσία του οποίου προήλθε από την πώληση του ποσοστού που κατείχε στην PayPal, στην οποία ήταν συνιδρυτής- δεν κατάφερε τελικά να βρει τρόπο να μειώσει το κόστος παραγωγής του Model 3 ώστε η αρχική του τιμή πώλησης -όπως πολλάκις είχε υποσχεθεί- να ξεκινά από τα 35.000 δολάρια, με αποτέλεσμα η εταιρεία να βιώσει μήνες αναιμικής παραγωγής. Ωστόσο, μέχρι το 2018 το Model 3 εξελίχθηκε στο ηγετικό μοντέλο της Tesla από πλευράς όγκου παραγωγής. Εν τω μεταξύ, το 2020 πρόκειται να κυκλοφορήσει ένα ακόμη crossover μοντέλο, το Model Y, το οποίο βασίζεται στο Model 3. Παράλληλα, στα “σκαριά” βρίσκεται το ανανεωμένο μοντέλο του Roadster, καθώς και το ηλεκτρικό αμφιλεγόμενο pick-up ημιφορτηγό Cybertruck, που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2019.
Οι επιστημονικής φαντασίας επιρροές του Μασκ έχουν διαμορφώσει ένα τεράστιο κλαμπ “οπαδών”, έχουν προσελκύσει εκατοντάδες χιλιάδες αγοραστές των μοντέλων της Tesla και τον έχουν κάνει ιδιαίτερα πλούσιο (αν και σχετικά “φτωχό” σε ρευστότητα). Το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του προέρχεται από την κατοχή σχεδόν του 25% του μετοχικού κεφαλαίου της Tesla, η αξία της οποίας έχει εκτιναχθεί από την εποχή της αρχικής δημόσιας προσφοράς της (IPO) το 2010, παρότι ποτέ δεν ανακοίνωσε κέρδη σε ετήσια χρήση. Χάρη στην ακλόνητη πίστη των επενδυτών στο όραμα του Μασκ, η μικρότερη αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ, η οποία βρέθηκε ένα βήμα από τον “θάνατο” το 2009, έχει κεφαλαιοποίηση ύψους 77 δισ. δολαρίων (στοιχεία της 24ης Δεκεμβρίου), που όμως παραμένει μικρή σε σύγκριση με τους κολοσσούς GM, Ford και Fiat Chrysler.
Αν και ο Μασκ έχει μετατρέψει την Tesla σε παγκόσμιο ηγέτη στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων, η προηγούμενη δεκαετία δεν στερήθηκε “κρίσεων” για την εταιρεία, όπως οι φωτιές σε συστοιχίες μπαταριών, οι ανακατατάξεις στο διοικητικό της σχήμα, οι αναφορές για προβλήματα στη λειτουργία των εργοστασίων της (συμπεριλαμβανομένων πολλών παραβιάσεων ασφαλείας στη μονάδα του Φρίμοντ) και οι νομικές περιπέτειες με τα θανατηφόρα δυστυχήματα που προκλήθηκαν από οχήματα που οδηγούνταν από τον “αυτόματο πιλότο” της Tesla. Ο Μασκ προκάλεσε επίσης πολλά προβλήματα με τα προκλητικά σχόλια και τις προσβολές του μέσω Twitter. Χαρακτηριστική περίπτωση η δίκη του σε ομοσπονδιακό δικαστήριο του Λος Άντζελες μετά την αγωγή που κατέθεσε εναντίον του ένας Βρετανός διασώστης (σ.μ. που συμμετείχε στην επιχείρηση διάσωσης των παιδιών που είχαν εγκλωβιστεί σε μια σπηλιά στην Ταϊλάνδη πέρυσι) τον οποίο ο Μασκ αποκάλεσε “παιδόφιλο”. (Το δικαστήριο τελικά έκρινε ότι το σχόλιό του δεν ήταν δυσφημιστικό).
Η έλευση του 2020 βρίσκει πάντως την Tesla να αποτελεί μια πολύ μεγαλύτερη οντότητα από την ανερχόμενη startup που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και τον Μασκ έτη φωτός μακριά από το σημείο που βρισκόταν τον Ιανουάριο του 2009, στο Ντιντρόιτ. Αλλά με τον παρορμητικό του χαρακτήρα και τα αιχμηρά του μηνύματα στο Twitter, το ερώτημα εάν αποτελεί τον καταλληλότερο άνθρωπο για να τρέξει μια εταιρεία με ταχέως αναπτυσσόμενο αποτύπωμα παγκοσμίως, που μπορεί σύντομα να παράγει και να πουλά εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα ετησίως, παραμένει. Επίσης, ο Μασκ καλείται να αντιμετωπίσει τον εντεινόμενο ανταγωνισμό σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της εταιρείας του, που προέρχεται τόσο από νεοσύστατες εταιρείες όπως οι Rivian, Lucid, Byton και Nio όσο και από παγκόσμιους κολοσσούς όπως οι Volkswagen και η General Motors, που όλες επιταχύνουν τη δραστηριότητά τους στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων καθώς διαβλέπουν τεράστιες επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Ο νέος στόχος του Μασκ; Να αυξήσει την παραγωγή της Tesla στα 20 εκατ. οχήματα ετησίως έναντι περίπου 400.000 το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία που αποκάλυψε στην τηλεδιάσκεψη με τους αναλυτές στις 23 Οκτωβρίου.
“Θέλουμε να φτάσει ο όγκος (σ.μ. παραγωγής) της Tesla εκεί που πρέπει… να αντικαθιστά το 1% του παγκόσμιου στόχου οχημάτων με την πάροδο του χρόνου”, είχε δηλώσει ο ίδιος ο Μασκ. “Η ζήτηση για νέα αυτοκίνητα θα αυξηθεί καθώς οι μεταφορές παγκοσμίως στρέφονται μακριά από τα οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης”.
Σημεία-σταθμοί της δεκαετίας: ηλεκτροκίνηση, ρομποτική, διαμοιρασμός
Η Tesla αποκτά εργοστάσιο παραγωγής
Η εξαγορά της Tesla, τον Μάιο του 2020, ενός εγκαταλελειμμένου εργοστασίου της Toyota στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο, στην Καλιφόρνια, αποτέλεσε επί της ουσίας την αφετηρία για την υλοποίηση του οράματος του Έλον Μασκ για την επανάσταση των “καθαρών” αυτοκινήτων.
Google και αυτόνομη οδήγηση
Ο κόσμος ενημερώνεται το 2010 ότι η ομάδα νέων επιστημόνων του Σεμπάστιαν Θραν, με την υποστήριξη του Λάρι Πέιτζ, σκοπεύει να κυριαρχήσει στον τομέα της τεχνολογίας αυτόνομης οδήγησης.
Η επανάσταση του διαμοιρασμού διαδρομών
Η Uber, υπό την καθοδήγηση του φιλόδοξου Τράβις Κάλανικ, και η Lyft φέρνουν την επανάσταση στην “κατά παραγγελία” αστική κινητικότητα, μέσω των smartphones.
Το πρώτο πλήρως ηλεκτρικό αυτοκίνητο
Η κυκλοφορία του Model S της Tesla το 2012 ξεπέρασε τις προσδοκίες – με την startup του Μασκ να αποδεικνύει πόσο διασκεδαστικά, γρήγορα και φουτουριστικά μπορούν να είναι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Μάτια-λέιζερ για ρομποτικά αυτοκίνητα
Ο Ντέιβ Χαλ της Velodyne εφηύρε ένα σύστημα λέιζερ με τεχνολογία Lidar που παρέχει τρισδιάστατη και 360 μοιρών οπτική, το οποίο βοήθησε το όραμα αυτόνομης οδήγησης της Google να αποκτήσει σάρκα και οστά.
Τα λεωφορεία της Tesla
Ο Ράιαν Ποπλ βοήθησε την Tesla να εισαχθεί στο χρηματιστήριο, και στη συνέχεια έφτιαξε τη δική του startup εταιρεία ηλεκτρικών οχημάτων για την ανάπτυξη ηλεκτροκίνητων λεωφορείων.
Το όραμα του Hyperloop
Το όραμα του Μασκ δεν τελειώνει στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Παρουσίασε το υπερυψηλής ταχύτητας τρένο του “Hyperloop” (σ.σ. πρόκειται για ένα φουτουριστικό σύστημα μεταφοράς, όπου κάψουλες-βαγόνια κινούνται με πολύ μεγάλη ταχύτητα μέσα σε σήραγγα κενού) το 2013, αλλά το όνειρό του να φτάσει την ταχύτητα του ήχου δεν ευοδώθηκε.
Η έλευση των ρομποτικών ταξί
Ύστερα από δοκιμαστικές διαδρομές εκατομμυρίων μιλίων στους δρόμους, η Google δημιούργησε τη Waymo το 2016, με στόχο να εμπορευματοποιήσει την ρομποτική τεχνολογία που ανέπτυξε το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας, με επικεφαλής τον βετεράνο ειδικό αυτοκινήτων Τζον Κράφτσικ.
Εφαρμογές αστικής κινητικότητας
Τα smartphone δεν συνέβαλαν απλώς στην ανάπτυξη των υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών. Οι εφαρμογές Waze και Moovit, που προσφέρουν υπηρεσίες εύρεσης εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης στις πόλεις, χρησιμοποιούν πανίσχυρες πλατφόρμες πληροφοριών προκειμένου να περιορίσουν το άγχος κόσμου για τις μετακινήσεις στα αστικά κέντρα.
Αυτονομία από την Truckload
Η επανάσταση της αυτόνομης οδήγησης επεκτάθηκε και στην κατηγορία των ημιφορτηγών, καθώς η Waymo και η startup εταιρεία TuSimple, με επικεφαλής τον ειδικό των υπολογιστών Σιαόντι Χου, πυροδότησαν το ενδιαφέρον για ρομποτικούς στόχους οχημάτων.
Η άνθιση των e-Scooters
Το πρώην στέλεχος της Uber και της Lyft ,Τράβις Βάντερζαντεν, αποτέλεσε τον “πατέρα” του κινήματος μικροκινητικότητας με την εταιρεία ηλεκτρικών σκούτερ Bird το 2018, που οδήγησε στην εμφάνιση πολλών ανταγωνιστικών εταιρειών.
Τα φορτηγά του 21ου αιώνα
Ο Μασκ έχει δημιουργήσει ένα ηλεκτροκίνητο ημιφορτηγό, αλλά ο Τρέβον Μίλτον της Nikola Motor Company θεωρεί ότι το μέλλον για τα “καθαρά” φορτηγά οχήματα μεγάλων αποστάσεων βρίσκεται στις κυψέλες υδρογόνου.
capital.gr/bloomberg-news
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν την κινητικότητα που επικρατεί σε επιχειρηματικό επίπεδο γύρω από την προώθηση του έργου, παράλληλα με τις κινήσεις σε διακρατικό επίπεδο.
