Ετσι η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης από την 1η Ιανουαρίου του 2017 αλλά και η άνοδος του αργού πετρελαίου επιβαρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό ήδη από τις αρχές της νέας χρονιάς αφού ακρυβαίνει όχι μόνο η βενζίνη και το πετρέλαιο θέρμανσης αλλά και οι μεταφορές και μαζί όλα τα καταναλωτικά προϊόντα. Και φέρνει αύξηση στην κερδοσκοπία και στο λαθρεμπόριο και έχει αποτέλεσμα επικίνδυνη για τα δημόσια έσοδα μείωση της ζήτησης αλλά και τη μείωση της ανταγωνιστιικότητας των επιχειρήσεων καθώς αυξάνονται οι δαπάνες τους.
Οι αυξήσεις αυτές σχεδιάστηκαν πρόχειρα και βασίστηκαν στις χαμηλές τιμές των καυσίμων το πρώτο εξάμηνο του 2016 στοχεύοντας να κλείσουν την τρύπα που άφηνε στα δημόσια έσοδα η απόσυρση του μέτρου αύξησης του ΦΠΑ στα φροντιστήρια. Δεν υπολογίστηκε τι θα συμβεί αν το πετρέλαιο αρχίσει να ανεβαίνει, ούτε βέβαια οι επιπτώσεις του μέτρου, στην ανταγωνσιτικότητα των επιχειρήσεων, στις θέσεις εργασίας και τελικά και στα δημόσια έσοδα.
Σημειώνεται ότι ο ΕΦΚ του πετρελαίου κίνησης από τα 302 ευρώ το χιλιόλιτρο το 2009 αυξήθηκε στα 410 ευρώ το χιλιόλιτρο το 2017 και σε ποσοστό 36%, και οι βενζίνες από τα 359 ευρώ το χιλιόλιτρο στα 700 ευρώ το χιλιόλιτρο και σε ποσοστό 95%. Παράλληλα, υπήρξε και αύξηση του ΦΠΑ από το 19% το 2009 στο 24% το 2017. Το ίδιο διάστημα η αγορά καυσίμων είχε μια ραγδαία πτώση κατά 38% (48% οι βενζίνες, 15% το κίνησης και 59% το θέρμανσης).
Μέσα στην εξαετία διεκόπη η λειτουργία 3.000 πρατηρίων και έξι εταιρειών εμπορίας, οδηγώντας στην απώλεια 15 χιλιάδων θέσεων εργασίας, ενώ όλες σχεδόν οι υπόλοιπες εταιρείες παρουσίασαν αρνητικά αποτελέσματα. Την ίδια στιγμή τα έσοδα του κράτους από τα καύσιμα από το 2011 υποχωρούν συνολικά κατά 25% και ανά προϊόν κατά 32% στις βενζίνες, 14% στο ντίζελ κίνησης και 30% στο πετρέλαιο θέρμανσης.
Καμπανάκι κινδύνου από τον ΙΟΒΕ
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, από την αύξηση του ΕΦΚ η ελληνική οικονομία χάνει 530 εκατ. ευρώ, η απασχόληση κατά 10.700 θέσεις εργασίας και τα έσοδα από φόρους και εισφορές κατά 178 εκατ. Ταυτόχρονα ούτε το Δημόσιο αυξάνει τα έσοδά του αφού μειώνεται η κατανάλωση.
Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η αύξηση της μέσης τιμής του πετρελαίου κίνησης κατά 10% οδηγεί σε πτώση της ζητούμενης ποσότητας κατά 2,6%, όταν η μείωση του ΑΕΠ κατά 10% οδηγεί σε πτώση της ζήτησης κατά 7,7%. Πιθανή αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 35% από το 1 ευρώ στο 1,35 ευρώ θα οδηγούσε σε μείωση της κατανάλωσης καυσίμου κατά 8% περίπου. Έτσι, αντί να κερδίσει πρόσθετα έσοδα το Δημόσιο, χάνει.
Σημειώνεται ο Έλληνας καταναλωτής πληρώνει το 70% της τιμής του καυσίμου σε φόρους, όταν στην Ευρώπη αυτό το ποσοστό είναι κάτω του 60%, σύμφωνα με τη Eurostat. Από τις αρχές Νοεμβρίου οι τιμές των καυσίμων σημειώνουν αύξηση, λόγω της ανοδικής πορείας των διεθνών τιμών, με αποτέλεσμα η αύξηση του ΕΦΚ και η διόρθωση του ΦΠΑ από το 17% στο 24% να επιβαρύνει κατά πολύ την τελική τιμή.
Και όπως σε όλα τα προϊόντα που αυξάνεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης το λαθρεμπόριο ανθεί και το κράτος χάνει έσοδα 1 δισ. ευρώ. Πέραν της κερδοσκοπίας, δηλαδή, η αυξημένη φορολογία λειτουργεί ως κίνητρο ενίσχυσης του λαθρεμπορίου, αφού αφήνει μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους. Ταυτόχρονα περιορίζει σημαντικά τη ζήτηση με αποτέλεσμα να καθίσταται αμφίβολος ο βασικός στόχος αύξησης των δημοσίων εσόδων, όπως εξάλλου δείχνουν και τα στοιχεία προηγούμενων περιόδων.
Είδος πολυτελείας η μετακίνηση
Με τις νέες αυξήσεις, η βενζίνη αυξάνεται και οι οδηγοί σκέφτονται διπλά τις μετακινήσεις του. Το πετρέλαιο και το υγραέριο κίνησης ακριβαίνουν κατά 10 λεπτά το λίτρο, ενώ η αμόλυβδη, στους περισσότερους νομούς, κυμαίνεται μεταξύ 1,5 και 1,65 ευρώ το λίτρο, αν και στα νησιά είναι σημαντικά υψηλότερες.
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Τιμών Καυσίμων, στην Αμοργό η αμόλυβδη βρέθηκε να πωλείται μια ανάσα από τα 2 ευρώ το λίτρο αγγίζοντας τα 1,91 ευρώ. Τα 1,89 ευρώ έφτασε η τιμή της αμόλυβδης στη Μήλο, τα 1,849 ευρώ στη Σαντορίνη και τα 1,82 ευρώ στην Κάρπαθο.
Στα Δωδεκάνησα η τιμή της αμόλυβδης κυμάνθηκε χθες μεταξύ 1,585-1,829 ευρώ, ενώ χαμηλότερες ήταν οι τιμές στα νησιά του Ιονίου με τα πρατήρια του νομού Κεφαλληνίας να διαθέτουν τη βενζίνη έως και 1,782 ευρώ το λίτρο. Στην Κρήτη οι τιμές της αμόλυβδης κυμάνθηκαν χθες από 1,539 ευρώ έως 1,759 ευρώ το λίτρο με τη μεγαλύτερη τιμή να καταγράφεται στο νομό Ηρακλείου (1,759 ευρώ).
Στην Αττική το εύρος τιμών για την αμόλυβδη βενζίνη φτάνει στα 1,658 ευρώ το λίτρο, ενώ σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο τιμών του υπουργείου Ανάπτυξης στις 30 Δεκεμβρίου η μέση τιμή της αμόλυβδης στην Αττική ήταν 1,480 ευρώ. Στη Θεσσαλονίκη, η βενζίνη χθες διετίθετο από 1,475 ευρώ έως 1,649 ευρώ το λίτρο, όταν η μέση τιμή στις 30 Δεκεμβρίου διαμορφωνόταν στα 1,474 ευρώ.
Και οι αυξήσεις αυτές ξεκίνησαν δύο μήνες πρν, αφού τις τελευταίες 40 ημέρες και συγκεκριμένα από τις 10 Νοεμβρίου οι τιμές των καυσίμων ακολουθούν ανοδική πορεία εξαιτίας της αύξησης και των διεθνών τιμών του πετρελαίου, ενώ με την αύξηση του ΕΦΚ και τη διόρθωση του ΦΠΑ από το 17% στο 24% η τελική επιβάρυνση έγινε ακόμη μεγαλύτερη.
Ακριβαίνουν τα εισιτήρια, οι μεταφορές, τα ακτοπλοϊκά και αεροπορικά
Με τις δαπάνες για τα καύσιμα να καλύπτουν περισσότερο από το ένα τρίτο των λειτουργικών εξόδων, στις μεταφορικές εταιρείες, ο συνδυασμός του ακριβότερου πετρελαίου και της πτώσης του ευρώ συνθέτει ένα εκρηκτικό μείγμα για την τρέχουσα οικονομική χρήση.
Το πρόβλημα θα φανεί το καλοκαίρι, και ειδικά αν το πετρέλαιο συνεχίσει την ανοδική του πορεία, οι αυξήσεις στις τμές των εισητηρίων είναι αναμενόμενες όπως και οι επιπτώσεις στις οικονομικά ευάλωτες ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Κίνδυνος αυξήσεων σε όλα τα προϊόντα – Τι λέει το υπουργείο
Με το πετρέλαιο και τις μεταφορές να αποτελεί μέρος του λειτουργικού κόστους όλων των προϊόντων, οι αυξήσεις στο ΕΦΚ αναμένεται να φέρουν σύντομα αυξήσεις στις τλεικές τιμές όλων των προϊόντων.
«Η αγορά δείχνει να απορροφά μέρος των αυξήσεων των φόρων στα καύσιμα», αναφέρει σε ανακοίνωση του το υπουργείο Οικονομίας, επικαλούμενο τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία, ωστόσο είναι πολύ νωρίς για να βγαίνουν τέτοια συμπεράσματα..
Το υπουργείο σημειώνει ότι τα ποσοστά απορρόφησης των αυξήσεων είναι μεγαλύτερα στο πετρέλαιο κίνησης και το υγραέριο κίνησης. Διαβεβαιώνει ότι έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να αποφευχθούν τυχόν κρούσματα αισχροκέρδειας με δεδομένη την αυξητική τάση που παρουσιάζουν οι τιμές του πετρελαίου – οι οποίες καθορίζονται από εξελίξεις στη διεθνή αγορά.
Επίσης υπογραμμίζει ότι έχει προχωρήσει σε αυστηροποίηση των κυρώσεων για πρατήρια που αισχροκερδούν. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως σε περίπτωση που διαπιστωθούν μεγάλες αποκλίσεις αυστηροποιούνται και οι κυρώσεις. Για μεγάλες αποκλίσεις στις μετρήσεις, αντί για απλή αφαίρεση της άδειας για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση, πλέον απαγορεύεται η έκδοση και νέας άδειας για την επόμενη δεκαετία οπουδήποτε στην επικράτεια.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αποτρέπεται το φαινόμενο όπου ο επιχειρηματίας απλώς άλλαζε έδρα και συνέχιζε την ίδια λογική. Επιπλέον, «αυστηρές κυρώσεις προβλέπονται πλέον και για όσους κατασκευάζουν εξαρχής προβληματικές αντλίες, προκειμένου να καλυφθεί ολόκληρη η αλυσίδα».