Η κοινοπραξία των ExxonMobil και Qatar Petroleum ήταν τελικά η νικήτρια στην τιτανομαχία για το “πολυπόθητο” οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Ως γνωστό για το συγκεκριμένο οικόπεδο ή το “10 το καλό”, ενδιαφέρθηκαν η γαλλοϊταλική συμμαχία των ENI/TOTAL και η νορβηγική Statoil.
Η κοινοπραξία των ExxonMobil και Qatar Petroleum ήταν τελικά η νικήτρια στην τιτανομαχία για το “πολυπόθητο” οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ. Ως γνωστό για το συγκεκριμένο οικόπεδο ή το “10 το καλό”, ενδιαφέρθηκαν η γαλλοϊταλική συμμαχία των ENI/TOTAL και η νορβηγική Statoil. Σε μια πρώτη ανάγνωση, του ομολογουμένως ζωηρού ενδιαφέροντος, το οποίο αφενός επιδείχθηκε και αφετέρου μεταφράστηκε σε πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις, τόσο από τεχνικής όσο και από οικονομικής άποψης, σύμφωνα και με τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Λακκοτρύπη, δημιουργείται εύλογα κλίμα αισιοδοξίας για τις προοπτικές του.
Ο αρμόδιος Υπουργός, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει την παραφιλολογία και την καλλιέργεια υπέρμετρου ενθουσιασμού και προσδοκιών, σπεύδει να διευκρινίσει ότι οι τεχνικές προτάσεις, οι οποίες κατατέθηκαν από την κοινοπραξία, δεικνύουν ότι για να αποδειχθεί το ενεργειακό δυναμικό του τεμαχίου, επιβάλλεται να γίνουν γεωτρήσεις. Η αισιοδοξία όμως είναι διάχυτη, καθώς το ενδιαφέρον που επιδείχθηκε, έρχεται εν μέσω περιόδου “λιτότητας” μπροστά σ’ ένα – κατά γενική ομολογία – δύσκολο οικονομικό περιβάλλον που βιώνει ο τομέας των υδρογονανθράκων.
Ο απόγονος του Rockefeller
Ο αμερικανικός κολοσσός ExxonMobil εδρεύει στο Τέξας των ΗΠΑ. Θεωρείται η μεγαλύτερη άμεση απόγονος της εταιρείας Standard Oil του John D. Rockefeller. Η Exxon συγχωνεύθηκε με τη Mobil, και εργοδοτεί 75 περίπου χιλιάδες άτομα. Είναι η όγδοη μεγαλύτερη στον κόσμο, βάσει εσόδων. Διευθύνων Σύμβουλός της, μέχρι πρότινος, ήταν o Rex Tillerson. Πρόκειται για τον άνθρωπο στον οποίο εμπιστεύθηκε το χαρτοφυλάκιο του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο νέος πλανητάρχης Donald Trump. Ο Tillerson παρέδωσε το πηδάλιο της εταιρείας στον Darren Woods, ο οποίος ανέλαβε από την 1η Ιανουαρίου 2017.
Oι Καταριανοί είναι εδώ
Η Qatar Petroleum εδρεύει στη Ντόχα και ιδρύθηκε το 1974. Είναι η κρατική εταιρεία πετρελαίου της χώρας και τα έσοδά της από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου φτάνουν στο 60% του ΑΕΠ του Κατάρ. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο σε αποθέματα “μαύρου χρυσού” και φυσικού αερίου.
Γαλλοϊταλική συμμαχία
H γαλλοϊταλική συμμαχία “γιγάντων” που δημιούργησαν οι ΕΝΙ/ΤOTAL δεν περιορίστηκε στη διεκδίκηση μόνο του τεμαχίου 10, αλλά μεταφέρθηκε και στο γειτονικό του, το οικόπεδο 6. Η διαδικασία για το τεμάχιο 6 δεν εμπεριείχε το στοιχείο της αγωνίας, γιατί οι γαλλοϊταλοί ήταν οι μοναδικοί που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για αδειοδότηση. Το ενδιαφέρον τους για το τεμάχιο αυτό χαρακτηρίστηκε από ειδικούς σε θέματα υδρογονανθράκων, ως η μεγαλύτερη επιτυχία του τρίτου γύρου αδειοδότησης, δεδομένου ότι για πρώτη φορά κατατέθηκε σοβαρή προσφορά για το 6. Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για το οικόπεδο που βρίσκεται στο στόχαστρο της Τουρκίας.
Ο ιταλικός κολοσσός
Η ιταλική ΕΝΙ εδρεύει στη Ρώμη και ιδρύθηκε το 1953. Δραστηριοποιείται σε 79 χώρες, και βρίσκεται στην 11η θέση των μεγαλύτερων βιομηχανικών εταιρειών παγκοσμίως. Εργοδοτεί πέραν των 80 χιλιάδων άτομα και η αξία των περιουσιακών της στοιχείων ανέρχεται στα €134,8 δισ. ευρώ.
Μια εκ των εφτά αδελφών
Η γαλλική ΤΟΤΑL εδρεύει στο Παρίσι και ιδρύθηκε το 1924. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους επτά πετρελαϊκούς κολοσσούς του κόσμου, τις λεγόμενες “επτά αδελφές”. Μέχρι το 2010 η εταιρεία είχε δραστηριότητες σε πάνω από 130 χώρες και το 2014 εργοδοτούσε 100.307 υπαλλήλους.
Ο δράκος πήρε το 8
Αν και δεν επρόκειτο για αμφίρροπη αναμέτρηση, καθώς το αδιαφιλονίκητο φαβορί για την κυριότητα του τεμαχίου 8 ήταν ο ιταλικός δράκος της ΕΝΙ, το γεγονός ότι υπήρχαν δύο αιτήσεις και το διεκδικούσαν σε κοινοπραξία οι Capricorn/ Delek και Avner, άφηνε ένα μικρό σασπένς για το τέλος. Ο “δράκος κατάπιε” τελικώς τους ανταγωνιστές του και στο τεμάχιο 8 ανεμίζει για την ώρα η ιταλική σημαία.
Οι διαπραγματεύσεις τρέχουν…
Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ορίστηκε διαπραγματευτική ομάδα. Επικεφαλής της ορίστηκαν οι υπουργοί, Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης και Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου.
Η διαπραγματευτική ομάδα, η οποία καλείται να φέρει σε πέρας τη διαπραγμάτευση με τις εταιρείες που επιλέγηκαν, απαρτίζεται από αριθμό τεχνοκρατών και εξωτερικών συμβούλων. Η κυβέρνηση, κατά τον Γιώργο Λακκοτρύπη, επιθυμεί την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων το αργότερο μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου 2017. Σε περίπτωση, κατά την οποία η διαπραγμάτευση με τις εταιρείες θα ολοκληρωθεί με επιτυχία, τότε θα πρέπει να φέρει και τη “σφραγίδα” της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου. Σε τέτοια περίπτωση θα προχωρήσουν και οι διαδικασίες υπογραφής των συμβολαίων αναλογικού καταμερισμού. Πρόκειται, επί της ουσίας, για την υπογραφή των τελικών συμβολαίων με τις εταιρείες που επιλέγηκαν, οι οποίες θα λάβουν πλέον άδεια έρευνας στα τρία τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ.
Η άδεια για έρευνες στα τρία οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ θα είναι διάρκειας επτά ετών και χωρίζεται σε τρείς περιόδους:
• Αρχική περίοδος: 3 χρόνια
• Πρώτη περίοδος ανανέωσης: 2 χρόνια
• Δεύτερη περίοδος ανανέωσης: 2 χρόνια
Σε περίπτωση, κατά την οποία θα υπάρξει ναυάγιο στη διαπραγμάτευση που “τρέχει”, τότε η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε νέο κύκλο διαπραγμάτευσης με τον πρώτο επιλαχόντα. Στο τεμάχιο 6 δεν υπάρχει επιλαχών, δεδομένου ότι το μοναδικό ενδιαφέρον που προέκυψε ήταν αυτό της κοινοπραξίας ΕΝΙ/ΤΟΤΑL. Στο τεμάχιο 8 είναι σαφές ότι επιλαχών είναι η κοινοπραξία των Capricorn/Delek και Avner.
Στο τεμάχιο 10 ο επιλαχών είναι είτε η κοινοπραξία των ΕΝΙ/ΤΟΤΑL είτε η νορβηγική εταιρεία Statoil. Ακόμη και σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη για διαπραγμάτευση με τον πρώτο επιλαχόντα στο 10, όλα είναι ανοικτά.
Ένα από τα βασικότερα κριτήρια της τεχνικής αξιολόγησης των εταιρειών που επέδειξαν ενδιαφέρον ήταν ο αριθμός και η ταχύτητα των γεωτρήσεων της κάθε εταιρείας ή κοινοπραξίας στα τεμάχια που διεκδικούσε.
Οι γεωτρήσεις και τα οικονομικά οφέλη
Το πρόγραμμα γεωτρήσεων των εταιρειών είναι ένα εκ των σημαντικών θεμάτων της διαπραγμάτευσης, καθώς επιδιώκεται η επίσπευσή τους, όπως και η αύξηση του αριθμού τους εντός της αρχικής περιόδου του συμβολαίου που είναι τα τρία χρόνια.
Το οικονομικό όφελος για το κράτος αποτελεί άλλη μια σημαντική παράμετρο της διαπραγμάτευσης. Συνεπώς, το “φιλοδώρημα” το οποίο θα προσφέρει στη Δημοκρατία η κάθε κοινοπραξία ή εταιρεία για την αδιεοδότησή της, έχει τη δική του ξεχωριστή σημασία. Τα “φώτα” της διαπραγμάτευσης όμως “κλέβει” ο καθορισμός των ποσοστών σε περίπτωση ανακάλυψης και εκμετάλλευσης κοιτάσματος υδρογονανθράκων στα τεμάχια 6, 8 και 10.
Ο αριθμός αυτός, αν και καταγράφεται στην πρόταση των εταιρειών, αποτελεί σημείο διαπραγμάτευσης. Επί της ουσίας, αφορά στον διαμοιρασμό των κερδών που θα προκύπτουν από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και το όφελος που θα προκύπτει στα κρατικά ταμεία.
Πολύ καλές επιλογές
Πολύ καλές χαρακτηρίζει, για πολλούς και διάφορους λόγους, τις επιλογές των εταιρειών στο πλαίσιο του γ’ γύρου αδειοδότησης ο Δρ Χαράλαμπος Έλληνας. Κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στην ExxonMobil, τη μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία στον κόσμο, που δραστηριοποιείται στον τομέα υδρογονανθράκων, τονίζει ότι “διψά” για την εξεύρεση νέων κοιτασμάτων.
Η ExxonMobil, σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Έλληνα, είναι σε θέση να προχωρήσει σε επενδύσεις, εάν εντοπίσει στο τεμάχιο 10 κοίτασμα ή κοιτάσματα.
Ο Δρ Έλληνας χαρακτηρίζει την ιταλική ΕΝΙ ως τον καλύτερο γνώστη της γεωλογίας της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, έχοντας στο ενεργητικό της μεγάλη παρουσία, μεγάλες επιτυχίες (βλέπε Ζορ) και μεγάλες επενδύσεις. Η ΕΝΙ αύξησε – στο πλαίσιο του γ’ γύρου αδειοδότησης – ακόμη περισσότερο την παρουσία της στην κυπριακή ΑΟΖ και πλέον συμμετέχει σε πέντε τεμάχια.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο ιταλικός κολοσσός είναι κάπως δυσαρεστημένος με το θέμα των λιμανιών και εξέφρασε την ελπίδα να καταστεί εφικτό να μετακομίσει από τη Λάρνακα στο λιμάνι της Λεμεσού. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: “Οι εταιρείες δεν βλέπουν με καλό μάτι την εκκρεμότητα στο θέμα των λιμανιών”.
Πολύ σημαντική για την Κύπρο χαρακτήρισε ο Χαράλαμπος Έλληνας την προγραμματισμένη, για τον προσεχή Απρίλιο, γεώτρηση της γαλλικής Total στο τεμάχιο 11, εκφράζοντας την ελπίδα να πραγματοποιηθεί.
Λέει πως “το Ζορ έχει ανακαλυφθεί σε πετρώματα ασβεστόλιθου. Τα ίδια πετρώματα υπάρχουν και στο τεμάχιο 11 της κυπριακής ΑΟΖ, γεγονός, το οποίο λειτουργεί ενθαρρυντικά και αυξάνει τις προσδοκίες για ύπαρξη σημαντικών ανακαλύψεων από τη Total”. Αναφερόμενος στην Total, τονίζει την εμπειρία του γαλλικού κολοσσού στα θέματα υγροποίησης και εμπορίας του φυσικού αερίου. “Ίσως προχωρήσει η Total, σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, με τη χρήση πλωτής μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου, καθώς έχει την πείρα να το πράξει”.
Ο Δρ Χαράλαμπος Έλληνας κάνει εκτενή αναφορά και στο τεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, το οποίο κατέληξε στην κοινοπραξία των ΕΝΙ/TOTAL. “Το γεγονός ότι το τεμάχιο βρίσκεται στο στόχαστρο της Τουρκίας θα μπορούσε να ωθήσει κάποιον να το κατονομάσει προβληματικό”, δηλώνει.
Ο Δρ Χαράλαμπος Έλληνας επισημαίνει τη σημασία της επιλογής των ΕΝΙ/TOTAL να καταθέσουν πρόταση για το συγκεκριμένο τεμάχιο, γνωρίζοντας τις τουρκικές αξιώσεις και εκφράζει την ελπίδα, το ενδιαφέρον της γαλλοϊταλικής συμμαχίας να μεταφράζεται και σε στήριξη σε πολιτικό επίπεδο. Σ’ ένα γενικότερο σχόλιό του για τον τομέα των υδρογονανθράκων, ο κ. Έλληνας θεωρεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η εξεύρεση αγορών, τονίζοντας ότι οι χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου δεν βοηθούν.
H αρνητική εξέλιξη
Το “μπέρδεμα” που προέκυψε αναφορικά με την παροχή νομικών συμβουλών στην Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου αποτελεί αδιαμφισβήτητα αρνητική εξέλιξη. Σε μια περίοδο κρίσιμων διαπραγματεύσεων η ΕΥΚ παρέμεινε χωρίς νομικούς συμβούλους και το όλο θέμα προκαλεί ανησυχία.
Μετά από προσφυγή της DLA PIPER UK LLP, που ήταν μέχρι πρότινος ο νομικός σύμβουλος της ΕΥΚ στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, επιβλήθηκαν προσωρινά απαγορευτικά μέτρα στην εταιρεία επειδή αποφάσισε να κατακυρώσει την προσφορά για τους νομικούς της συμβούλους για τα επόμενα τρία χρόνια στη CMS CAMERON MCKENNA LLP.
Η DLA PIPER UK LLP ισχυρίζεται ότι η προσφορά της CMS CAMERON MCKENNA LLP παραβιάζει όρο του διαγωνισμού αφού, κατά τον χρόνο κατακύρωσης ή υποβολής της προσφοράς της, υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων εφόσον ενεργούσε ως σύμβουλος ανταγωνιστών της ΕΥΚ και έχει άμεση σχέση με ανταγωνιστές στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Total και το 10
Η γαλλική Total μπορεί να χαρακτηριστεί ο μεγάλος χαμένος στη “μάχη των μαχών” του τρίτου γύρου αδειοδότησης στην κυπριακή ΑΟΖ που δόθηκε για το οικόπεδο 10. Η εταιρεία είχε στη διάθεσή της τα δικαιώματα, τόσο του οικοπέδου 10 όσο και του 11, τα οποία κέρδισε στο πλαίσιο του δεύτερου γύρου αδειοδοτήσεων.
Ο προηγούμενος Διευθυντής της, ωστόσο, επέμενε στην αποχώρησή της και από τα δύο αυτά τεμάχια, κρίνοντας ότι δεν παρουσίαζαν ενδιαφέρον. Η Total πρόλαβε να αποχωρήσει από το οικόπεδο 10 όταν η ΕΝΙ ανακάλυπτε το τεράστιο – σε αποθέματα – κοίτασμα “Ζορ” στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, το οποίο γειτνιάζει με το οικόπεδο 10.
Ο προηγούμενος διευθυντής αποχώρησε πρόωρα από το γαλλικό κολοσσό, αλλά οι αποφάσεις του φαίνεται τελικά να “κόστισαν” στη Total την κυριότητα ενός πολύ υποσχόμενου τεμαχίου στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Total επανήλθε σε κοινοπραξία με την ΕΝΙ για να το αποκτήσει, στον γ’ γύρο αδειοδοτήσεων, γνωρίζοντας ότι το “10άρι” της κυπριακής ΑΟΖ θα αποτελούσε ενδεχομένως διακαή πόθο εταιρειών όπως οι ExxonMobil και Statoil.
Το βέβαιο είναι ότι στα γραφεία των ExxonMobil και QatarPetroleum θα “μνημονεύουν” τον τέως διευθυντή της Τotal εάν στο 10 προκύψουν σημαντικές ανακαλύψεις. Για την ώρα στο Παρίσι μάλλον σκίζουν τα ιμάτιά τους στο άκουσμα του ονόματός του.
(Ν. Βασιλείου, Capital Today)
