“Η Νέα Πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο Μετά την Υπογραφή Μερικής ΑΟΖ Μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου “.

Του  Κ.Ν. Σταμπολή,

 Χωρίς αμφιβολία η διμερής συμφωνία που υπέγραψε εχθές (6/8) στο Κάιρο ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με τον Αιγύπτιο ομόλογο του Σάμεχ Σούκερ για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια της Ελλάδας να ορίσει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ( ΑΟΖ) στο θαλάσσιο χώρο που την περικλείει. Να θυμίσουμε ότι πριν δύο μόλις μήνες, στις 9 Ιουνίου, είχε προηγηθεί η υπογραφή παρόμοιας συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας για την θαλάσσια περιοχή σε Ιόνιο και Αδριατική. Είναι ξεκάθαρη πλέον η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη να οριοθετήσει τα θαλάσσια σύνορα της χώρας βάζοντας τέλος σε μια εκκρεμότητα δεκαετιών, η οποία υπό τις απειλές και εκβιασμούς της γείτονος, παρέμενε αγκάθι στην προσπάθεια για άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο.

Μιλώντας αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας μεταξύ άλλων δήλωσε,” η σημερινή συμφωνία επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Είναι μια υποδειγματική και σημαντική συμφωνία για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και αμοιβαία επωφελής, αλλά, κυρίως δίκαιη που έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και σέβεται τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (εννοεί την UNCLOS). Σέβεται επίσης τις σχέσεις καλής γειτονίας και συμβάλλει στη σταθερότητα και στην ασφάλεια της περιοχής. Επιλύει μια χρονίζουσα εκκρεμότητα, και είναι μια συμφωνία μεταξύ δυο γειτονικών χωρών που σέβονται την ιστορία τους”  Προσέθεσε ακόμα ότι, ” η συμφωνία Ελλάδος και Αιγύπτου είναι το απολύτως αντίθετο του παράνομου, άκυρου και νομικά ανυπόστατου μνημονίου κατανόησης μεταξύ Τουρκίας και Τρίπολης” (εδώ).

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι, “χρειάστηκαν 15 χρόνια διαπραγματεύσεων για να καταλήξουμε σε μια συμφωνία σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο, με την οποία αναγνωρίζονται όλα τα δικαιώματα των νησιών μας στις θαλάσσιες ζώνες τους. Μία συμφωνία που δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και επαναφέρει τη νομιμότητα στην περιοχή. Νομιμότητα που επιχειρήθηκε να διασαλευθεί από το παράνομο και  ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο. ” 

Τι συμφωνήθηκε 

Με το πλήρες κείμενο της συμφωνίας να μην έχει ακόμα δοθεί στη δημοσιότητα παρά μόνο ο χάρτης που ορίζεται η οριοθέτηση είναι δύσκολο να προβούμε σε μια ολοκληρωμένη ανάλυση αν και ορισμένα πρώτα συμπεράσματα είναι αναπόφευκτα.

Πρώτον, όπως φαίνεται  ξεκάθαρα από τον χάρτη η συμφωνία οριοθέτησης αφορά ένα μόνο τμήμα, περίπου το 50%, της περιοχής που είναι αγνάντια μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου και αφορά το διάστημα μεταξύ του 26ου και 28ου Μεσημβρινού. Ανατολικά αφήνει έκθετη την περιοχή που συνορεύει μέχρι την Λιβύη και περιορίζει την επήρεια της Κρήτης δυτικά της Ιεράπετρας. Μια περιοχή με ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα εν όψει των θαλασσίων παραχωρήσεων (βάσει της χάραξης Μανιάτη του 2014) και των εν εξελίξει ερευνών από γνωστές  διεθνείς κοινοπραξίες (ExxonMobil, Total, ΕΛΠΕ) 

Δεύτερον, η συμφωνία αναγνωρίζει περιορισμένη επήρεια στην Ρόδο (την οποία τέμνει στην μέση) και δεν λαμβάνει καθόλου υπ´ όψη της το Καστελόριζο. Είναι προφανές ότι η Αίγυπτος επιθυμεί να μην διαρρήξει πλήρως τις σχέσεις της με την Τουρκία και άρα αποβλέπει σε κάποιο μελλοντικό χρόνο να συνάψει συμφωνία ΑΟΖ με την Άγκυρα για ένα τμήμα της αγνάντια περιοχής. Αυτό αφαιρεί την δυνατότητα όπως η Ελλάδα αποκτήσει κοινά θαλάσσια σύνορα με την Κύπρο- παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε η Λευκωσία επί σειρά ετών (2005- 2013) να πείσει την Αθήνα να υπογράψει συμφωνία. 

Τρίτον, η συμφωνία αφήνει εκτός και ως εκ τούτου αποτελεί αντικείμενο μιας μελλοντικής διαπραγμάτευσης την οριοθέτηση για το υπόλοιπο 50% της περιοχής που υπολείπεται μεταξύ των αντικριστών ακτών Ελλάδας και Αιγύπτου. Αυτό τονίσθηκε εξ άλλου από τον ίδιο τον ΥΠΕΞ  κ. Δένδια ο οποίος με ξεχωριστή δήλωση του ξεκαθάρισε, “η παρούσα οριοθέτηση είναι τμηματική, δηλ. αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών”, ανακοινώνοντας εμμέσως πλην σαφώς και νέο γύρο διαπραγματεύσεων με το Κάιρο. 

Προσφυγή Ελλάδας -Αιγύπτου σε διεθνή διαιτησία 

Καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές μιλώντας  στο energia.gr αποκάλυψαν ότι ήδη έχουν γίνει συζητήσεις μεταξύ Αθήνας και Καΐρου για την από κοινού προσφυγή σε διεθνή διαιτησία για την οριοθέτηση της περιοχής ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού και της αντίστοιχης δυτικά του 26ου Μεσημβρινού. “Με αυτόν τον τρόπο Ελλάδα και Αίγυπτος αποβλέπουν στην πλήρη εφαρμογή των προβλέψεων της UNCLOS και παράλληλα τον απεγκλωβισμό τους από το παράνομο Τούρκο-Λιβυκό μνημόνιο. Πρόκειται περί ενός καλά μελετημένου διπλωματικού ελιγμού που σκοπό έχει την ανάληψη της πρωτοβουλίας των κινήσεων από Αθήνα και Κάιρο και την περιθωριοποίηση της Τουρκίας, όσο αρνείται να αποδεχθεί την δικαιοδοσία της UNCLOS” 

“Ναι μεν εκ πρώτης όψεως η υπογραφείσα συμφωνία μπορεί σήμερα να εμφανίζεται “κολοβή”, αφού καλύπτει μέρος μόνο της περιοχής, όμως θέτει τα θεμέλια για μια συνολική συμφωνία, η οποία όμως δεν θα πρέπει να καθυστερήσει”, τόνιζαν οι ανωτέρω πηγές. Η χρησιμότητα της συμφωνίας για την ακολουθούμενη σήμερα από την Ελλάδα πολιτική για την αντιμετώπιση των Τουρκικών απειλών και προκλήσεων είναι αυτονόητη, για αυτό εξ άλλου υπήρξε οργίλη αντίδραση από πλευράς Άγκυρας μόλις έγινε γνωστή η Ελληνο-Αιγυπτιακή συμφωνία.

Οι Τουρκικές αντιδράσεις 

“Η συμφωνία είναι για εμάς ανύπαρκτη. Θα το αποδείξουμε και στο μέτωπο και βρίσκεται εντός της υφαλοκρηπίδας μας. Δεν θα επιτρέψουμε καμία δραστηριότητα στην περιοχή αυτή”, ανέφερε στην πρώτη της αντίδραση η Άγκυρα. Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών” δεν υπάρχει θαλάσσιο σύνορο μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Αυτή η περιοχή βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας όπως αυτή έχει δηλωθεί στα Ηνωμένα Έθνη”. Απαντώντας με πλέον πρακτικό τρόπο στην υπογραφή της χθεσινής Ελληνο-Αιγυπτιακής συμφωνίας η Τουρκία ανακοίνωσε αργά εχθές το βράδυ νέα παράνομη NAVTEX με την οποία γνωστοποιείται η διεξαγωγή ασκήσεων με πραγματικά πυρά, από τις 10-12 Αυγούστου, σε περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελόριζο.

ΠΗΓΗ: energia.gr