Skip to main content
| Notaka

“Γεωπολιτική και Ενέργεια σε Έναν Αβέβαιο Κόσμο”.

 Της Μάχης Τράτσα,

Στο σημερινό ασταθές και πολύπλοκο περιβάλλον η ενέργεια και η γεωπολιτική παραμένουν στενά συνδεδεμένες. Η τύχη της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA) ή του Brexit ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις και στην αγορά ενέργειας. Ομοίως, η πολιτική κυρώσεων των ΗΠΑ θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στον ενεργειακό εφοδιασμό και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Οι εντάσεις μεταξύ του Κατάρ και των εταίρων του στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου δημιούργησαν μια αβεβαιότητα στις παγκόσμιες αγορές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ). Όπως και οι πολιτικές διαταραχές στις σχέσεις μεταξύ «γειτόνων» διαταράσσουν τις ροές του εμπορίου της ενέργειας ανά τον πλανήτη.

Τον περασμένο Οκτώβριο το Κέντρο για την Παγκόσμια Ενεργειακή Πολιτική του Πανεπιστημίου Κολούμπια, σε συνεργασία με τη Statoil, φιλοξένησε ένα «εργαστήριο» στο Παγκόσμιο Κέντρο του Κολούμπια στο Παρίσι, προκειμένου να διερευνηθούν τα σημεία όπου η ενέργεια και η γεωπολιτική διασταυρώνονται στις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου, στην πολιτική για το κλίμα και σε μια σειρά άλλων θεμάτων, όπως είναι η εθνική ασφάλεια και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Ένα από τα βασικά σημεία που συζητήθηκαν από τους ειδικούς, εκείνο το διήμερο στη γαλλική πρωτεύουσα, ήταν η βαθιά αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν οι αγορές φυσικού αερίου και η ανάπτυξή τους.

Μετά το πρώτο κύμα προμήθειας ΥΦΑ από το Κατάρ κατά την προηγούμενη δεκαετία, ένα δεύτερο κύμα βρίσκεται σε εξέλιξη, καθοδηγούμενο αυτή τη φορά, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία και τη Ρωσία. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες αβεβαιότητες όσον αφορά τη ζήτηση, ιδίως στην Κίνα, στην Ινδία, και σε πλήθος αναδυόμενων εισαγωγέων ΥΦΑ, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το χρονοδιάγραμμα της επαν-εξισορρόπησης στην αγορά ΥΦΑ.

Οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο του Κολούμπια επεσήμαναν ότι στις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες (Κίνα, Ινδία), η χρήση φυσικού αερίου (και η ζήτηση ΥΦΑ) επηρεάζεται από τις ανησυχίες για την ποιότητα του αέρα. Εντούτοις, όπως ανέφεραν ορισμένοι ομιλητές, η ποιότητα του αέρα μπορεί να βελτιωθεί και με άλλους τρόπους όπως είναι η αποθείωση και άλλες τεχνολογίες καθαρού άνθρακα. Ως εκ τούτου, η ποιότητα του αέρα μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί έναν «σύμμαχο» του φυσικού αερίου στις συγκεκριμένες χώρες, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα παραμείνει έτσι σε μακροπρόθεσμη βάση.

Οι ειδικοί που πήραν μέρος στις συζητήσεις, αναφέρθηκαν επίσης στις προοπτικές για νέα έργα υγροποίησης αερίου, τα οποία αντιμετωπίζουν ουσιαστικές αντιξοότητες. Η σημειακή ζήτηση ΥΦΑ είναι υψηλή, αλλά οι αγοραστές παραμένουν απρόθυμοι να υπογράψουν νέες μακροπρόθεσμες συμβάσεις στο σημερινό περιβάλλον της αγοράς. Η επιτυχία στην αποδέσμευση νέων προμηθειών ΥΦΑ θα εξαρτηθεί από τη βιωσιμότητα των νέων επιχειρηματικών μοντέλων που εξετάζονται επί του παρόντος, όπως η προσφορά σταθερών τιμών κλπ.

Οι συμμετέχοντες συζήτησαν επίσης κατά πόσο η υποστήριξη της διοίκησης Ντόναλντ Τραμπ στον άνθρακα και στην πυρηνική ενέργεια θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς τη ζήτηση αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, εστίασαν στην αμερικανική ρητορική για προστασία του εμπορίου, η οποία προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με τις μελλοντικές εξαγωγές αμερικανικού αερίου. Ορισμένοι ομιλητές επεσήμαναν ότι η εξάρτηση της Ευρώπης από το αμερικανικό αέριο θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή αβεβαιότητας για τη Γηραιά Ήπειρο, όπως και η εξάρτησή της, τα τελευταία χρόνια, από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Παρά τη σταθερή συνολική ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη, οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι οι ευρωπαϊκές ανάγκες εισαγωγής φυσικού αερίου πρόκειται να αυξηθούν γρήγορα στο προσεχές μέλλον, λόγω της συνεχιζόμενης μείωσης της ευρωπαϊκής παραγωγής αερίου.

Φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια

Πάντως, όπως επισημάνθηκε από τους ομιλητές, χωρίς μια τεράστια αύξηση στις τιμές δικαιωμάτων εκπομπών CO2, υπάρχουν ελάχιστα περιθώρια για αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Η ταχεία απόσυρση του «στόλου» παραγωγής άνθρακα στη Γερμανία θα μπορούσε να δημιουργήσει χώρο για το φυσικό αέριο στην ηλεκτρική ενέργεια. Ο συγκεκριμένος στόχος όμως παραμένει δύσκολος καθώς αναμένεται ότι η σταδιακή κατάργηση του άνθρακα θα προχωρήσει πολύ πιο αργά από ό,τι η σταδιακή απόσυρση των πυρηνικών. Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογράμμισαν οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο, η Ουκρανία παραμένει (με εξαιρετικά αβέβαιο μέλλον) βασικός παίκτης του ευρωπαϊκού τοπίου ενεργειακής ασφάλειας, ενώ δεν διέκριναν σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά φυσικού αερίου από το Brexit.

Πρωταγωνιστής το φυσικό αέριο το 2018 για την Ελλάδα

Πάντως το φυσικό αέριο «πρωταγωνιστεί» στην Ελλάδα του 2018. Καταρχάς δίνεται σε όλους τους καταναλωτές το δικαίωμα της επιλογής προμηθευτή φυσικού αερίου, με πολλούς νέους παίκτες να μπαίνουν ή να ετοιμάζονται να εισέλθουν στην αγορά. Παράλληλα, μεγάλα έργα κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται. Η κατασκευή του Διαδριατικού Αγωγού ΤΑP συνεχίζεται με ταχείς ρυθμούς ώστε να είναι έτοιμος να υποδεχθεί το αζέρικο φυσικό αέριο το 2020. Οι διαπραγματεύσεις για τον αγωγό East Med, ο οποίος θα μεταφέρει αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, διαμέσου της Ελλάδας, συνεχίζονται και, εντός του έτους, αναμένεται να πέσουν και οι υπογραφές της σχετικής συμφωνίας. Επίσης, εφέτος αναμένεται να ξεκινήσει η κατασκευή του αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) και να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την κατασκευή της νέας πλωτής δεξαμενής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη (Floating Storage Regasification Unit – FSRU).

Η Συμφωνία για το κλίμα και η σαουδικο-ρωσική συμμαχία

Η Συμφωνία του Παρισιού θα επιζήσει της αποχώρησης των ΗΠΑ, αλλά μακροχρόνια η απανθρακοποίηση θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις.

Οι συμμετέχοντες στο «Εργαστήρι» που διοργάνωσε το Κολούμπια σημείωσαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ακόμη αποσυρθεί από τη Συμφωνία για το Κλίμα του Παρισιού, αν και κανείς δεν περίμενε τα σχέδια της αμερικανικής κυβέρνησης να αλλάξουν.

Οι ομιλητές υποστήριξαν ότι η συμφωνία θα επιζήσει της αποχώρησης της Αμερικής. Η δομή της συμφωνίας είναι ανθεκτική, οι δεσμεύσεις μπορούν να αλλάξουν, πάντα στο πλαίσιο της συνθήκης και οι περισσότεροι από τους μεγάλους ρυπαντές συμμετέχουν, εξυπηρετώντας ο καθένας τα δικά του συμφέροντα.

Η Κίνα και η Ινδία πιθανώς θα υπερβούν τους στόχους τους, αντισταθμίζοντας την αποχή των ΗΠΑ. Ωστόσο, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθούν οι φιλόδοξες δεσμεύσεις μετά το 2020 χωρίς την Αμερική.

Διάφοροι συμμετέχοντες σημείωσαν ότι η αμερικανική διπλωματική επιρροή και εξουσία ήταν αποφασιστικής σημασίας για τη δημιουργία της συμφωνίας του Παρισιού (επί Μπάρακ Ομπάμα), και ορισμένοι εξέφρασαν την άποψη ότι ούτε η Ευρώπη ούτε η Κίνα είναι σε θέση να διαδραματίσουν παρόμοιο ρόλο αυτή τη στιγμή.

Όσον αφορά στη στρατηγικής σημασίας σαουδικο-ρωσική συμμαχία ορισμένοι συμμετέχοντες σημείωσαν ότι οι έντονες σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες κατά καιρούς χαρακτηρίζονταν από έντονες πολιτικές αποκλίσεις, φαίνεται ότι κατέληξαν σε έναν “γάμο συμφερόντων”, ο οποίος ενδέχεται να φέρει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ευθυγράμμιση.

Η πολιτική για το πετρέλαιο αποτελεί μόνο ένα μέρος αυτής της γεωπολιτικής σχέσης. Τα ρωσικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή και οι σαουδαραβικές αβεβαιότητες σχετικά με τις αμερικανικές δεσμεύσεις στην περιοχή αποτελούν τον …οδηγό για την επαναπροσέγγιση Σαουδικής Αραβίας-Ρωσίας, αν και οι περισσότεροι ομιλητές εξέφρασαν την άποψη ότι η νέα συμμαχία δεν είναι πιθανό να διαρκέσει μακροπρόθεσμα.

ΠΗΓΗ: Energia.gr

ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Spyrides ad-blue containers

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

error: Content is protected !!